FUNDACJA RODZINNA (3) – wypłaty na rzecz beneficjentów

Opodatkowanie wnoszenia mienia do fundacji rodzinnej oraz działalności gospodarczej fundacji rodzinnej

Tematowi skutków podatkowych związanych z wnoszeniem mienia do fundacji poświęcony został artykuł pt. FUNDACJA RODZINNA (1) – wnoszenie majątku do Fundacji rodzinnej. Natomiast o zwolnieniu fundacji rodzinnej z podatku CIT była mowa w artykule pt. FUNDACJA RODZINNA (2) – zwolnienia dochodów funduszu z opodatkowania.

Wypłaty na rzecz beneficjentów fundacji w przypadku wypłaty na ich rzecz świadczeń lub przekazania mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej – sytuacja fundacji

W przypadku ww. wypłat ustawodawca przewidział zapłatę podatku, przy czym jest to podatek, który winna uregulować fundacja rodzinna.

Art. 24q Ustawy o CIT wskazuje, że fundacja zobowiązana będzie do zapłaty podatku dochodowego od przekazanego, lub postawionego beneficjentom, w tym fundatorom – do dyspozycji przez fundację rodzinną bezpośrednio lub pośrednio świadczenia przewidzianego w statucie Fundacji, lub też w przypadku przekazania mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.

Dodatkowo opodatkowaniu podlega wyplata świadczenia w postaci ukrytych zysków.

Stawka podatku

Podatek, zgodnie z Art. 24q Ustawy o CIT wynosi we wszystkich ww. przypadkach 15% podstawy opodatkowania, zobowiązanym do jego zapłaty pozostaje fundacja rodzinna.

Podatek w wysokości 15% podstawy opodatkowania podlega wpłacie na rachunek urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym świadczenie lub mienie, o których mowa powyżej zostały przekazane lub postawione do dyspozycji.

Co stanowi podstawę opodatkowania?

Podstawę opodatkowania stanowi przychód odpowiadający wartości świadczenia realizowanego na rzecz beneficjenta, zaś w przypadku rozwiązania fundacji – różnica pomiędzy wartością mienia fundacji a wartością podatkową mienia wniesionego przez fundatora lub fundatorów.

W przypadku jeśli przedmiotem świadczenia na rzecz beneficjentów lub też mieniem wydawanym w związku z rozwiązaniem Fundacji pozostawać będą rzeczy lub prawa lub inne rzeczy w naturze, w tym rzeczy i prawa przekazane lub postawione do dyspozycji nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także inne nieodpłatne lub częściowo odpłatne świadczenia, ich wartość ustala się stosując przepisy art. 12 ust. 5-6 Ustawy o CIT. Zatem co do zasady fundacja powinna ustalić ich wartość rynkową.

Wypłaty ukrytych zysków

Objęcie opodatkowaniem wypłat tzw. ukrytych zysków zostało wprowadzone już po publikacji pierwotnego tekstu ustawy. Przez świadczenia w postaci ukrytych zysków rozumie się:

1) odsetki, prowizje, wynagrodzenia i inne opłaty od jakiegokolwiek rodzaju pożyczki udzielonej fundacji rodzinnej przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;

2) darowizny lub inne nieodpłatne lub częściowo odpłatne świadczenia, inne niż świadczenia, o których mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej, przekazane, bezpośrednio lub pośrednio, na rzecz beneficjenta, fundatora, podmiotu powiązanego z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;

3) świadczenia na rzecz beneficjenta, fundatora lub podmiotu powiązanego z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną z tytułu:

a) usług doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze,

b) wszelkiego rodzaju opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z praw lub wartości, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7 Ustawy o CIT (licencje, prawa autorskie, prawa własności przemysłowej, know-how),

4) różnicę między wartością rynkową transakcji określoną zgodnie z art. 11c Ustawy o CIT a ustaloną ceną tej transakcji – w przypadku innych niż określone w pkt 3) transakcji między fundacją rodzinną a beneficjentem, fundatorem, podmiotem powiązanym z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;

5) pożyczkę udzieloną przez fundację rodzinną beneficjentowi w tej części, która podlegała zwrotowi w danym roku podatkowym i nie została zwrócona do dnia upływu terminu złożenia deklaracji, o której mowa w art. 24s ust. 1 Ustawy o CIT, za ten rok podatkowy;

6) pożyczkę udzieloną przez fundację rodzinną beneficjentowi na okres co najmniej 10 lat albo na okres krótszy niż 10 lat, jeżeli ostateczny termin obowiązywania umowy wyniósł co najmniej 10 lat.

Wypłaty na rzecz beneficjentów – sytuacja beneficjentów

Wypłaty świadczeń lub przekazanie mienia likwidowanej fundacji rodzinnej, stanowi po stronie osób fizycznych – beneficjentów przychody z tzw. innych źródeł.

Art. 20 ust. 1g Ustawy o PIT, przewiduje, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się również przychody z tytułu otrzymania lub postawienia do dyspozycji świadczenia, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej, oraz mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.

Jeżeli przedmiotem tego świadczenia, lub tym mieniem nie są pieniądze lub wartości pieniężne, przychód powstaje w ostatnim dniu miesiąca, w którym podatnik otrzymał takie świadczenie lub mienie, a w przypadku świadczenia lub mienia przysługującego za okres dłuższy niż miesiąc, przychód powstaje w ostatnim dniu każdego miesiąca, za który takie świadczenie lub mienie przysługuje.

W przypadku wypłat świadczeń na rzecz fundatorów/beneficjentów wskazać należy jednek na funkcjonowanie zwolnienia podatkowego z art. 21 ust. 1 pkt.157) Ustawy o PIT.

Przepis ten zwalnia od podatku dochodowego od osób fizycznych przychody:

a) fundatora albo osoby będącej w stosunku do fundatora osobą, o której mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (chodzi o małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę) z tytułu majątku likwidowanej fundacji rodzinnej,

b) beneficjenta fundacji rodzinnej z tytułu świadczenia, przewidzianego w statucie fundacji rodzinnej, jeżeli beneficjentem jest fundator albo osoba będąca w stosunku do fundatora osobą, o której mowa w art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.

Zwolnienie, o którym mowa powyżej stosuje się do przychodów fundatora/beneficjenta lub osoby bliskiej w proporcji wartości mienia (zgodnie ze spisem mienia) wniesionego do fundacji rodzinnej przez każdego z fundatorów lub fundację według stanu na dzień uzyskania przychodu.

W przypadku otrzymania lub postawienia do dyspozycji świadczeń przewidzianych w statucie fundacji rodzinnej lub majątku takiej likwidowanej fundacji na rzecz:

1) osoby fizycznej będącej w stosunku do fundatora osobą zaliczoną do I lub II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn – ww. osoba fizyczna zobligowana będzie do zapłaty podatku dochodowego wg stawki 10% przychodów,

2) innych osób fizycznych niż opisane w pt. 1) powyżej – osoby te zobowiązane będą do zapłaty podatku dochodowego wg stawki 15%.

Podsumowanie

W świetle nowo wprowadzonych przepisów Fundacja zobowiązana będzie do zapłaty podatku dochodowego od przekazanego, lub postawionego beneficjentom, w tym fundatorom – do dyspozycji przez fundację rodzinną bezpośrednio lub pośrednio świadczenia przewidzianego w statucie Fundacji, lub też w przypadku przekazania mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej wg stawki 15%.

Ważne jest przy tym, że świadczenia wypłacane beneficjentom będącym fundatorami oraz osobom najbliższym (0 grupa w podatku od spadków i darowizn) w stosunku do fundatorów będą zwolnione z podatku PIT.

W tej grupie beneficjentów, opodatkowanie generalnie ograniczone zostanie do 15% stawki CIT, jaką musi zapłacić sama fundacja rodzina.

W przypadku beneficjentów zaliczanych do innych grup podatkowych może wchodzić w grę podatek PIT wg stawki 10% lub 15%, co powodować będzie wyższe opodatkowanie całej tej struktury.

Zatem najbardziej opłacalne pozostawać będzie tworzenie fundacji dla najbliższych członków rodziny.

Podstawa prawna

1. Ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej, Dz.U. z 2023 r. poz. 326.

2. Ustawa z dnia 16 lipca 1991 r o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647).

3. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 2587).

Stan prawny na dzień 20 czerwca 2023 r.

Małgorzata Gach, radca prawny i doradca podatkowy, Kancelaria Radcy Prawnego Małgorzata Gach