Ważny interes podatnika lub interes publiczny jako warunek przyznania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych (3)

Obraz autorstwa katemangostar na Freepik

Przypomnijmy…

Na podstawie art. 67a § 1 i art. 67b Ordynacji podatkowej (O.p.), organ podatkowy na wniosek podatnika, może:

• odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty,
• odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek,
• umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.

Przesłanką przyznania jednej z powyższych ulg jest „ważny interes podatnika” lub „interes publiczny”.

W orzecznictwie wskazano, że stanowią one formę pomocy „(…) udzielonej przez państwo podatnikowi po to, by poprzez stosowanie zasady (egzekwowanie podatku) nie doprowadzić do skutków niepożądanych z punktu widzenia, tak społecznego, jak i indywidualnego, odnoszącego się do osoby podatnika oraz jego najbliższych, a także osób zależnych od podatnika. Chodzi zatem o to, by wskutek dochodzenia zaległości podatkowych, państwo nie poniosło w efekcie kosztów większych, niż w wypadku zaniechania korzystania z tego uprawnienia” [1]. Stąd też „ Organ w danym przypadku winien ustalić, co jest korzystniejsze z punktu widzenia interesu publicznego (dochodzenie należności czy też zastosowanie ulgi)” [2].

Sprawdź:

• Ważny interes podatnika lub interes publiczny jako warunek przyznania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych (1)
• Ważny interes podatnika lub interes publiczny jako warunek przyznania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych (2)

Jak należy rozumieć przesłankę „interesu publicznego” – pogląd w orzecznictwie

Judykatura wyjaśnia:

„(…) w świetle orzecznictwa «ważny interes podatnika» to sytuacja, gdy z powodu nadzwyczajnych, losowych przypadków podatnik nie jest w stanie uregulować zaległości podatkowych. Będzie to utrata możliwości zarobkowania, utrata losowa majątku. Interes publiczny to z kolei sytuacja, gdy zapłata zaległości podatkowych spowoduje konieczność sięgania przez podatnika do środków pomocy państwa, gdyż nie będzie w stanie zaspokajać swoich potrzeb materialnych. Ponadto przesłanki umorzenia (a więc ważny interes podatnika i interes publiczny) należy oceniać nie tylko w kontekście osobistej sytuacji majątkowej podatnika, lecz także z uwzględnieniem związku zachodzącego pomiędzy obniżeniem zdolności płatniczej, a zajściem wypadków powodujących i uzasadniających niemożność zapłaty” – tak WSA w Poznaniu w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 lutego 2024 r. (sygn. akt I SA/Po 762/23), Legalis nr 3048353.

Co w tej sytuacji powinien zrobić organ podatkowy?

Po zapoznaniu się z treścią wniosku podatnika organ podatkowy powinien ocenić czy przedstawiona we wniosku jego sytuacja ekonomiczna mieści się w zakresie przesłanek podanych w art. 67a § 1 O.p. oraz:

„(…) ustalić, co jest korzystniejsze z punktu widzenia interesu publicznego (dochodzenie należności czy też zastosowanie ulgi). Oczywiście bywają sytuacje, w których sam rachunek ekonomiczny przemawia za zastosowaniem ulgi podatkowej (np. nie ma możliwości ściągnięcia podatku w pełnej wysokości, a sytuacja ekonomiczna podatnika wyklucza możliwość radykalnej poprawy jego sytuacji finansowej w dającym się przewidzieć okresie)” [3].

Przykład z orzecznictwa:

„Zdaniem sądu, (…) ustawowym obowiązkiem organów podatkowych jest wykorzystanie wszelkich dostępnych środków odzyskiwania zaległości podatkowych. Zatem w sytuacji, gdy organ dostrzega takie możliwości, to podjęte negatywne dla wnioskodawcy rozstrzygnięcie, nie może być uważane za dowolne. W niniejszej sprawie organ prawidłowo stwierdził, że stałe źródło dochodu choćby niewielkie oraz potencjalne możliwości związane z posiadaniem gospodarstwa rolnego, nie pozwalają na uznanie, że wnioskodawca w ogóle nie jest w stanie ich spłacić” [4].

Podstawa prawna:

Art. 67a § 1, art. 67b Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383)

Objaśnienie :

[1] Wyrok NSA z dnia 6 lipca 2023 r.(sygn. akt III FSK 943/22, Legalis nr 2960686.

[2] Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 31 stycznia 2023 r., sygn. akt I SA/Po 843/22, Legalis nr 2880987.

[3]  Tak WSA w Gliwicach w uzasadnieniu wyroku z dnia 12 stycznia 2022 r. (sygn. akt I SA/Gl 1077/21) Legalis nr 2661635.

[4] Wyrok WSA  w Kielcach z dnia 7 lipca 2022 r. (sygn. akt I SA/Ke 168/22), Legalis nr 2741743.

Stan prawny na dzień 22 maja 2024 roku

Małgorzata Gach, Wanda Książek