Przedsiębiorca ma prawo do ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych – najważniejsze informacje (1)

Image by pressfoto on Freepik

Zobaczmy przepisy

Ulga w spłacie zobowiązań podatkowych może dotyczyć każdego podatku bieżącego lub zaległości podatkowej. Udzielanie przedsiębiorcom https://lexagit.pl/przedsiebiorca/ ulg w spłacie zobowiązań podatkowych stanowi

„jedną z form pomocy publicznej udzielanej przez państwo lub samorząd terytorialny, dopuszczalne jest jedynie w sytuacjach przewidzianych w obowiązujących na terytorium Polski prawodawstwie Unii Europejskiej oraz polskich unormowaniach. Zasady dopuszczalności udzielania pomocy określone są przede wszystkim w art. 107-108 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a – w przypadku tzw. pomocy de minimis – w ww. Rozporządzeniu Komisji UE” [1] .

Na podstawie art. 67a § 1 i art. 67b Ordynacji podatkowej (O.p.), na wniosek podatnika prowadzącego działalność gospodarczą organ podatkowy może:

• odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty,
• odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek,
• umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.

Przyznanie niniejszej ulgi przedsiębiorcom jest uzależnione od tego, czy w ich  przypadku zachodzi „ważny interes podatnika”, „interes publiczny” oraz czy zostały przez nich spełnione wymogi dotyczące pomocy publicznej. Będzie o tym mowa w dalszej części artykułu.

… oraz katalog ulg w spłacie zobowiązań podatkowych

W świetle art. 67b § 1 O.p. organ podatkowy na wniosek podatnika prowadzącego działalność gospodarczą może udzielać ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, określonych w art. 67a O.p. :

1) które nie stanowią pomocy publicznej,

2) które stanowią pomoc de minimis – w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis,

3) które stanowią pomoc publiczną,

a) udzielaną w celu naprawienia szkód wyrządzonych przez klęski żywiołowe lub inne nadzwyczajne zdarzenia,

b) udzielaną w celu zapobieżenia lub likwidacji poważnych zakłóceń w gospodarce o charakterze ponadsektorowym,

c) udzielaną w celu wsparcia krajowych przedsiębiorców działających w ramach przedsięwzięcia gospodarczego podejmowanego w interesie europejskim,

d) udzielaną w celu promowania i wspierania kultury, dziedzictwa narodowego, nauki i oświaty,

e) będącą rekompensatą za realizację usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym powierzonych na podstawie odrębnych przepisów,

f) na szkolenia,

g) na zatrudnienie,

h) na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw,

i) na restrukturyzację,

j) na ochronę środowiska,

k) na prace badawczo-rozwojowe,

l) regionalną,

m) udzielaną na inne przeznaczenia określone na podstawie § 6 przez Radę Ministrów.

Sprawdź: Restrukturyzacja przedsiębiorstwa – najważniejsze informacje

Zobacz nasz e- book:Ulga badawczo-rozwojowa – koszty kwalifikowane – interpretacje podatkowe

Jakie przesłanki decydują o przyznaniu przedsiębiorcy ulgi w spłacie zobowiązania podatkowego?

Podatnik występujący z wnioskiem  o  ulgę w spłacie zobowiązań podatkowych musi spełnić dwa kryteria ustawowe  tj. „ważny interes  podatnika”  i  „interes publiczny” oraz warunki, które zostały wymienione  w art. 67b  § 1 O.p. W przepisach O.p. nie ma tychże  definicji. Z pomocą przychodzi orzecznictwo sądów administracyjnych.

W tezie 2. wyroku NSA wydanego w dniu z dnia 25 października 2023 r. (sygn. akt III FSK 419/23),  Legalis nr 3000942 czytamy:

„Spełnienie przesłanki ważnego interesu podatnika wiąże się z istnieniem po jego stronie szczególnych powodów prowadzących do wystąpienia ryzyka zachwiania podstawami egzystencji podatnika i (lub) osób zależnych od niego w przypadku żądania pełnej i terminowej zapłaty podatku. Pojęcia ważnego interesu podatnika nie można ograniczać tylko i wyłącznie do sytuacji nadzwyczajnych czy też zdarzeń losowych uniemożliwiających uregulowanie zaległości podatkowych (innych danin), albowiem pojęcie to funkcjonuje w zdecydowanie szerszym znaczeniu uwzględniającym nie tylko sytuacje nadzwyczajne, ale również normalną sytuację ekonomiczną podatnika, wysokość uzyskiwanych przez niego dochodów oraz wydatków, a w tym względzie również wydatków ponoszonych w związku z ochroną zdrowia własnego lub członków najbliższej rodziny (koszty leczenia). Z tego względu w postępowaniu podatkowym wszczętym wnioskiem podatnika o przyznanie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych szczególny nacisk winien być położony właśnie na analizę sytuacji ekonomicznej podatnika oraz skutków odmowy uwzględnienia wniosku. (…) Perturbacje rynkowe wywołane różnymi czynnikami zewnętrznymi, dotyczące wszystkich przedsiębiorców danej branży i określonego regionu, nie przekładają się wprost na spełnienie przez podatnika przesłanki jego ważnego interesu. Istotne znaczenie dla oceny sytuacji podatnika w kontekście podstaw zastosowania art. 67a § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej ma jego sytuacja majątkowa”.

Natomiast z uzasadnienia  wyroku NSA  z dnia 18 stycznia 2023 r. (sygn. akt III FSK 1845/21), Legalis nr 2881799 wynika, że:

„Ustalenie przez organ kwestii istnienia przesłanki «interesu publicznego» wiąże się z koniecznością ważenia wartości w dwóch płaszczyznach: jedną płaszczyznę tworzy zasada, jaką jest terminowe płacenie podatków w pełnej wysokości, drugą – wyjątek od zasady polegający na zastosowaniu indywidualnej ulgi podatkowej. Organ w danym przypadku winien ustalić, co jest korzystniejsze z punktu widzenia interesu publicznego (dochodzenie należności czy też zastosowanie ulgi). Oczywiście bywają sytuacje, w których sam rachunek ekonomiczny przemawia za zastosowaniem ulgi podatkowej (np. nie ma możliwości ściągnięcia podatku czy innej daniny publicznoprawnej w pełnej wysokości, a sytuacja ekonomiczna podatnika wyklucza możliwość radykalnej poprawy jego sytuacji finansowej w dającym się przewidzieć okresie)”.

Istotne!

„Organ podatkowy nie może zatem udzielić ulgi podatkowej osobie prowadzącej działalność gospodarczą, o ile nie zachodzą łącznie przesłanki udzielenia takiej ulgi określone w przepisach art. 67a i art. 67b. Brak przesłanek z któregokolwiek z tych przepisów uniemożliwia udzielenie wnioskowanej ulgi” – wyjaśnia orzecznictwo [2].

W drugiej części artykułu podamy najważniejsze informacje o pomocy publicznej i pomocy de minimis.

Podstawa prawna:

Art. 67a § 1, art. 67b § 1 Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383)

Objaśnienie:

[1] Wyrok NSA z dnia 18 stycznia 2023 r. (sygn. akt III FSK 180/22), Legalis nr 2881805.

[2] Tak NSA w uzasadnieniu wyroku z dnia 19 maja 2022 r. (sygn. akt III FSK 579/21), Legalis nr 2711100.

Stan prawny na dzień 17 maja 2024 roku

Małgorzata Gach, Wanda Książek