Czy po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej można założyć własną firmę?

Na temat postępowania upadłościowego pisałyśmy w artykułach:

• Upadłość konsumencka – postępowanie upadłościowe (1)
• Upadłość konsumencka – postępowanie upadłościowe (2)

Brak umocowania w przepisach

W ustawie Prawo upadłościowe brak jest regulacji w zakresie zakładania firmy po ogłoszeniu przez sąd postanowienia o upadłości konsumenckiej. Z pomocą przychodzi judykatura.

W uzasadnieniu Postanowienia z dnia 9 stycznia 2019 r. (sygn. akt VIII Gz 215/18), Legalis nr 2188917 Sąd Okręgowy w Szczecinie podkreślił, że:

„(…) ograniczenie swobody działalności gospodarczej może nastąpić wyłącznie w drodze ustawy i to z uwagi na ważny interes publiczny (art. 22 Konstytucji RP) (…) musi być uregulowane w sposób wyraźny, uwzględniając zaufanie do władzy publicznej oraz standardy poprawnej legislacji”.

Stąd też:

„Żaden przepis dotyczący postępowania w sprawie tzw. upadłości konsumenckiej nie wyraża zakazu podejmowania przez upadłego działalności gospodarczej (…). (…) Mimo podjęcia przez upadłą działalności gospodarczej, postępowanie upadłościowe wywołane ogłoszeniem wobec upadłej tzw. upadłości konsumenckiej powinno się toczyć i nie ma z tego względu podstawy do jego umorzenia”.

Syndyk powinien wiedzieć o założeniu firmy

Jeśli osoba fizyczna po ogłoszeniu przez sąd upadłości konsumenckiej zdecyduje się założyć jednoosobową działalność gospodarczą, wówczas niezwłocznie powinna o tym poinformować syndyka. Zgodnie z dyspozycją art. 57 ust. 1-2  Prawa upadłościowego upadły jest obowiązany wskazać i wydać syndykowi cały swój majątek, a także udzielać sędziemu-komisarzowi i syndykowi wszelkich potrzebnych wyjaśnień dotyczących swojego majątku. Natomiast w świetle art. 62 Prawa upadłościowego w skład masy upadłości wchodzi majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty przez upadłego w toku postępowania upadłościowego. W przypadku otwarcia firmy po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej dochody z nowo powstałej firmy wejdą do masy upadłości.

Syndyk w imieniu upadłego konsumenta będzie wtedy zarządzał nowo otwartą firmą,  przykładowo zawierał umowy z kontrahentami lub umowy o świadczenie usług (np. wynajęcie lokalu na biuro firmy).

Istotne!

Jeżeli właściciel jednoosobowej firmy będzie prowadził firmę bez udziału syndyka, wtedy wszystkie dokonane przez niego czynności nie będą miały mocy prawnej, ponieważ z chwilą ogłoszenia upadłości upadły traci prawo zarządzania swoim majątkiem (art. 77 ust. 1 Prawa upadłościowego).

Poza tym sąd upadłościowy może umorzyć postępowanie upadłościowe z uwagi na fakt, że upadły nie wskazał lub nie wydał syndykowi całego swojego majątku (art. 491[10] ust. 2  Prawa upadłościowego).

Podstawa prawna:

Art. 57 ust. 1- 2, art. 62, art. 491(10) ust. 2  Ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U.2022.1520)

Stan prawny na dzień 3 sierpnia 2023 roku

Małgorzata Gach

Wanda Książek