Tarcza 4.0 – obniżenie czasu pracy, przestój ekonomiczny

Obniżenie wymiaru czasu pracy/przestój ekonomiczny wg tarczy 4.0

Na podstawie art. 15gb tzw. tarczy antykryzysowej 4.0 pracodawca będzie posiadał możliwość:

• objęcia pracownika przestojem ekonomicznym, z zastrzeżeniem, że pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym pracodawca wypłaca wynagrodzenie obniżone nie więcej niż o 50%, nie niższe jednak niż w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy,
• obniżenie wymiaru czasu pracy pracownika maksymalnie o 20%, nie więcej niż do 0,5 etatu, z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustalane na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy pracownika przed jego obniżeniem.

Możliwość jednostronnej zmiany umów o pracę w ww. zakresie będą miał pracodawca „u którego wystąpił spadek przychodów ze sprzedaży towarów lub usług w następstwie wystąpienia COVID-19 (przy czym nie wskazano, że chodzi tu o spadek obrotów gospodarczych zgodnie z art. 15g ust. 9, czyli spadek przychodów może być niższy niż w podanym przepisie), i w związku z tym wystąpił istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń”.

Istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń wg tarczy 4.0

Ustawa w art. 15gb ust. 2 i nast. wskazuje, że:

„2 Przez istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń rozumie się zwiększenie ilorazu kosztów wynagrodzeń pracowników, z uwzględnieniem składek na ubezpieczenia społeczne pracowników finansowanych przez pracodawcę i przychodów ze sprzedaży towarów lub usług z tego samego miesiąca kalendarzowego dowolnie wskazanego przez przedsiębiorcę i przypadającego od dnia 1 marca 2020 r. do dnia poprzedzającego skorzystanie przez pracodawcę z uprawnienia, o którym mowa w ust. 1, nie mniej niż o 5% w porównaniu do takiego ilorazu z miesiąca poprzedzającego (miesiąc bazowy); za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.

3. Do kosztu wynagrodzeń pracowników, o którym mowa w ust. 2, nie zalicza się:

1)     kosztów wynagrodzeń pracowników, z którymi rozwiązano umowę o pracę;

2)     kosztów wynagrodzeń pracowników, którym obniżono wynagrodzenie w trybie art. 15g ust. 8, w wysokości odpowiadającej wysokości tego obniżenia.

4. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli iloraz kosztów wynagrodzeń pracowników, z uwzględnieniem składek na ubezpieczenia społeczne pracowników finansowanych przez pracodawcę, i przychodów ze sprzedaży towarów lub usług w miesiącu, w którym wystąpił istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń, w rozumieniu ust. 2, wynosi mniej niż 0,3.

5. Obniżenie czasu pracy albo objęcie pracownika przestojem ekonomicznym, o których mowa w ust. 1, ma zastosowanie w okresie do 6 miesięcy od miesiąca, w którym iloraz, o którym mowa w ust. 2, uległ zmniejszeniu do poziomu mniejszego niż 105% ilorazu z miesiąca bazowego, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, chyba że pracodawca wcześniej przywróci czas pracy obowiązujący przed jego obniżeniem lub zakończy przestój ekonomiczny pracownika, który był nim objęty”.

Zgodnie z art. 15gb ust. 6 „Warunki i tryb wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy ustala się w porozumieniu. Przepisy art. 15g ust. 11–15 stosuje się odpowiednio”. Oznacza to konieczność zawarcia porozumienia – takiego jak przy skorzystaniu z dofinansowania – z organizacjami związkowymi oraz powiadomienie inspektora pracy.

Co wynika z uzasadnienia do Ustawy

Z uzasadnienia do ustawy wynika, że:

„dotyczy ona wyłącznie pracodawców, u których iloraz, o którym mowa w ust. 2, z miesiąca wskazanego zgodnie z tym przepisem, wynosi nie mniej niż 0,3. Innymi słowy udział kosztów wynagrodzeń w przychodach musi we wskazanym miesiącu wynosić więcej niż 30%. Przedsiębiorcy, których działalność charakteryzuje się tak wysokim udziałem funduszu płac w stosunku do bieżących przychodów, są bowiem szczególnie narażeni w okresie spadku popytu na oferowane przez nich towary i usługi. Projektowana regulacja zapewni im dodatkową elastyczność wymaganą w czasach dekoniunktury.

Zgodnie z ust. 5 projektowanego artykułu obniżenie czasu pracy albo objęcie pracownika przestojem ekonomicznym ma zastosowanie w okresie do 6 miesięcy od miesiąca, w którym iloraz, o którym mowa w ust. 2, uległ zmniejszeniu do poziomu mniejszego niż 105 % ilorazu z miesiąca bazowego. Oznacza to, że instrumenty te będą mogły mieć zastosowanie jeszcze przez pół roku od miesiąca, w którym iloraz wskazujący na obciążenie funduszu wynagrodzeń wróci do poziomu poniżej progu, który pozwolił na ich zastosowanie. Istotne jest bowiem, aby dać przedsiębiorcom czas na odbudowę strat po kryzysie z zachowaniem zwiększonej elastyczności. Niemniej stan ten nie może trwać dłużej niż przez 12 miesięcy od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Pracodawca ma również możliwość wcześniejszego przywrócenia czasu pracy obowiązującego przed obniżeniem lub zakończenia postoju ekonomicznego pracownika, który był nim objęty”.