Fundacja rodzinna 2025: Majątek fundacji rodzinnej – wybrane zagadnienia (2)

Image by freepik

Przypomnijmy

Dla powstania fundacji rodzinnej fundator (osoba fizyczna) wnosi mienie o wartości określonej w statucie, nie niższej niż 100 000 zł na fundusz założycielski. Jeżeli jest kilku fundatorów, wtedy każdy z nich wnosi mienie, którego wartość w sumie wynosi co najmniej 100.000 zł. Uważa się wtedy, że jest ono wniesione w całości przez fundatora.

Natomiast poza pokryciem funduszu założycielskie, do fundacji rodzinnej może być wnoszone dalsze mienie przez fundatorów lub osoby trzecie.

„Ustawa o fundacji rodzinnej nie wprowadza ograniczeń co do rodzaju mienia wnoszonego do fundacji. Mieniem tym może być: nieruchomość, w tym nieruchomość rolna, papiery wartościowe, udziały w spółkach z o.o., ogół praw i obowiązków w spółce osobowej (o ile istnieje możliwość jego przeniesienia), przedsiębiorstwo, gospodarstwo rolne, środki pieniężne, dzieła sztuki, majątkowe prawa autorskie i inne” – wyjaśnia piśmiennictwo [1] .

Pisałyśmy o tym w artykule

Fundacja rodzinna 2025:  Majątek fundacji rodzinnej – wybrane zagadnienia (1)

Fundator musi spisać mienie wniesione do fundacji rodzinnej  

Obowiązek przeprowadzenia przez fundatora/fundatorów wykazu mienia wynika z dyspozycji art. 27 ustawy o fundacji rodzinnej. W spisie praw majątkowych wniesionych przez fundatora albo osoby inne niż fundator należy podać:

• imię i nazwisko osoby wnoszącej mienie,
• rodzaj wnoszonego mienia,
• wartość każdego z jego składników ,w wysokości określonej według stanu i cen z chwili ich wniesienia ,
• jego wartość podatkową.

Jak wskazano w piśmiennictwie:

„Ustawa nie przewiduje, jakie wartości należy przyjąć w spisie mienia, przede wszystkim, czy mają być to wartości księgowe czy rynkowe. Wydaje się jednak, że przy uwzględnieniu celu spisu mienia, przede wszystkim w postaci wykazania, że doszło do pokrycia funduszu założycielskiego, przyjmować należy raczej wartości rynkowe” [2].

Spis mienia fundacji rodzinnej musi mieć formę pisemną

Pierwszy spis mienia wnoszonego do fundacji rodzinnej na pokrycie funduszu założycielskiego sporządza w formie pisemnej jej fundator .

Spis mienia jest to dokument, który należy sporządzić przy uwzględnieniu art. 78 – 78(1) Kodeksu cywilnego. Chodzi o to, że w przypadku sporządzenia spisu w wersji papierowej do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu osoby sporządzającej spis. Natomiast do zachowania elektronicznej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej i opatrzenie go kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Oświadczenie woli złożone w formie elektronicznej jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej.

Spis mienia powinien być aktualizowany na bieżąco przez zarząd fundacji.

„Aktualizacja spisu mienia polega na dodawaniu do treści każdego kolejnego składnika mienia wnoszonego do fundacji zarówno na pokrycie funduszu założycielskiego, jak i tytułem darowizny” [3] .

Zobacz także:  Fundacja rodzinna 2025:  Filary fundacji – najważniejsze informacje

Wartość podatkowa mienia wnoszonego do fundacji rodzinnej – regulacja prawna

W spisie mienia należy podać wartość rynkową mienia wnoszonego do fundacji rodzinnej, oraz wartość podatkowej na dzień jego wniesienia.

W świetle art. 24q ust. 4  ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawa o CIT) przez wartość podatkową mienia, będzie wartość niezaliczona uprzednio w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów, jaka zostałaby przyjęta przez fundatora za taki koszt, gdyby składnik ten został przez niego odpłatnie zbyty bezpośrednio przed wniesieniem go do fundacji rodzinnej, nie wyższą od wartości rynkowej tego mienia.

Wartość podatkową mienia stosuje się w przypadku rozwiązania fundacji rodzinnej. Wtedy, przychód odpowiadający wartości wniesionego mienia pomniejsza się o wartość podatkową mienia wniesionego przez fundatora lub fundatorów. Stawka podatku wynosi 15% podstawy opodatkowania (art. 24q ust. 1 i ust. 3 ustawy o CIT).

Skutki podatkowe wniesienia mienia do fundacji rodzinnej

Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT fundacja rodzinna generalnie korzysta ze zwolnienia podatkowego. Powyższe zwolnienie:

„(-) nie znajdzie jednak zastosowania do przekazanych lub postawionych do dyspozycji przez fundację rodzinną bezpośrednio lub pośrednio: świadczeń dokonywanych przez fundację rodzinną na rzecz beneficjenta (w tym fundatora będącego jednocześnie beneficjentem) oraz mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej (art. 6 ust. 6 – 10 updop)” – wyjaśnia organ skarbowy w interpretacji indywidualnej z dnia 23 sierpnia 2023 r. (sygn. 0114-KDIP2-1.4010.149.2023.2.KS).

Regulację prawną w tym zakresie zawiera art. 6 ust. 6 ustawy o CIT zgodnie z którym zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 25, nie ma zastosowania do podatku, o którym mowa w art. 24b i art. 24q.

Organ skarbowy wyjaśnia wątpliwości podatników

Podatnik chciał wiedzieć:

„(-) czy środki pieniężne wniesione przez fundatora do Fundacji w celu pokrycia funduszu założycielskiego oraz w wyniku dokonanych w późniejszym okresie darowizn na rzecz Fundacji, objęte są dyspozycją art. 24q ust. 3 Ustawy o CIT, a w konsekwencji, czy w przypadku rozwiązania Fundacji i przekazania fundatorowi środków pieniężnych zgromadzonych jako mienie Fundacji, tak ustalony przychód będzie mógł zostać pomniejszony o wartość podatkową tego mienia określoną na podstawie art. 24q ust. 4 i 5 Ustawy CIT”.

W interpretacji indywidualnej wydanej w dniu 6 grudnia 2023 r. (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.528.2023.1.AW) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) wyjaśnił, że:

 „(-) wniesione do fundacji rodzinnej środki pieniężne w walucie polskiej (niezależnie od przeznaczenia ich na fundusz założycielski lub przekazania w formie darowizny w trakcie funkcjonowania fundacji) nie mogą stanowić wartości podatkowej mienia wniesionego przez fundatora, o którą zgodnie z przepisem art. 24q ust. 3 updop pomniejsza się wartość przychodu fundacji rodzinnej w związku z jej rozwiązaniem. Mając na uwadze treść art. 24q ust. 4 updop wskazać należy, że ustawodawca objął tym rozwiązaniem tylko takie składniki mienia, które w przypadku ich odpłatnego zbycia mogłyby zostać przez fundatora zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Przykładem takich składników są rzeczy lub prawa. Natomiast w odniesieniu do środków pieniężnych, zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów nie byłoby możliwe”.

Tożsame stanowisko zawiera:

1. Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 24 sierpnia 2024 r. (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.173.2023.1.DP)
2. Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 3 czerwca 2024 r., (sygn. 0111-KDIB1-1.4010.183.2024.2.RH)
3. Interpretacja indywidualna z dnia 24 sierpnia 2023 r. (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.111.2023.1.DP)

Istotne!

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 listopada 2023 r. w sprawie o sygn.akt I SA/Łd 768/23, publ. Legalis nr 3014993 wyjaśnił:

”wartość środków pieniężnych wniesionych do fundacji nie może być kosztem podatkowym, ponieważ pieniądze nie są mieniem, które można odpłatnie zbyć i zaliczyć do kosztów podatkowych ich wartości nominalnej, to takie środki pieniężne nie powinny być kwalifikowane jako Mienie i w ogóle ich przekazanie nie powinno podlegać opodatkowaniu.(-) Środki przekazane Fundacji nie podlegają opodatkowaniu na etapie przekazania ich na rzecz fundatora w związku z rozwiązaniem Fundacji. Taki sposób interpretacji ww. przepisów PDOPrU prowadzi bowiem do nieuprawnionego dwukrotnego opodatkowania tych samych wartości, co w przypadku rozwiązania Fundacji jest w świetle ww. art. 24q ust. 3 PDOPrU niedopuszczalne”.

Przeczytaj także: FUNDACJA RODZINNA (1) – wnoszenie majątku do Fundacji rodzinnej

Podstawa prawna:

Art.17, art. 27 Ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz.U. z 2023 r. poz. 326).

Objaśnienie:

[1] Krysik A., Ustawa o fundacji rodzinnej. Komentarz. Wyd. 1, Warszawa 2023 [w:] komentarzu do art. 17 ustawy, publ. Legalis.

[2] Adamus R., Stec P.(red.), Fundacje rodzinne. Komentarz, Wyd. 1 , Warszawa 2024 [w:] komentarzu do art. 27 ustawy, publ. Legalis.

[3] Krysik A., Ustawa o fundacji rodzinnej. Komentarz. Wyd. 1, Warszawa 2023 [w:] komentarzu do art. 27 ustawy, publ. Legalis.

Stan prawny na dzień 7 marca 2025 roku

Małgorzata Gach, Wanda Książek