Doradca restrukturyzacyjny – kim jest i jakie pełni funkcje w postępowaniach restrukturyzacyjnych

Przypomnijmy …

Restrukturyzacja firmy przeprowadza się w następujących postępowaniach restrukturyzacyjnych: postępowaniu o zatwierdzenie układu, przyspieszonym postępowaniu układowym, postępowaniu układowym, postępowaniu sanacyjnym. W każdym z nich jako organ pozasądowy bierze udział doradca restrukturyzacyjny.

Kto może wykonywać zawód doradcy restrukturyzacyjnego ?

Zawód doradcy restrukturyzacyjnego może wykonywać osoba, która posiada licencję przyznaną przez Ministra Sprawiedliwości. Warunki ubiegania się o licencję doradcy restrukturyzacyjnego zawiera art. 3 Ustawy z dnia 15 czerwca 2007 r. o licencji doradcy restrukturyzacyjnego (t.j. Dz. U.2022.1007).

Zgodnie z jego treścią licencję doradcy restrukturyzacyjnego może uzyskać osoba fizyczna, która:

1) ma obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,

2) zna język polski w zakresie niezbędnym do wykonywania czynności syndyka, nadzorcy lub zarządcy,

3) ma pełną zdolność do czynności prawnych,

4) ukończyła wyższe studia i uzyskała tytuł magistra lub równorzędny w państwie, o którym mowa w pkt 1,

5) posiada nieposzlakowaną opinię,

6) w okresie 15 lat przed złożeniem wniosku o licencję doradcy restrukturyzacyjnego przez co najmniej 3 lata zarządzała majątkiem upadłego, przedsiębiorstwem lub jego wyodrębnioną częścią w Rzeczypospolitej Polskiej lub państwie, o którym mowa w pkt 1,

7) nie była karana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe,

8) nie jest podejrzana albo oskarżona o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe,

9) nie jest wpisana do rejestru dłużników niewypłacalnych Krajowego Rejestru Sądowego ani w odniesieniu do tej osoby nie są ujawnione w Krajowym Rejestrze Zadłużonych informacje, o których mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1909),

10) złożyła z pozytywnym wynikiem egzamin przed Komisją Egzaminacyjną, powołaną przez Ministra Sprawiedliwości.

Do czego uprawnia posiadanie licencji doradcy restrukturyzacyjnego?

Posiadanie licencji doradcy restrukturyzacyjnego uprawnia do wykonywania czynności:

• syndyka masy upadłości w postępowaniu upadłościowym [2],
• nadzorcy układu w postepowaniu o zatwierdzenie układu, nadzorcy sądowego w postępowaniu układowym i przyspieszonym postępowaniu układowym oraz zarządcy w postępowaniu sanacyjnym,
• zarządcy w egzekucji przez zarząd przymusowy nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym [3],
• doradztwa restrukturyzacyjnego, które obejmuje  udzielanie porad, opinii i wyjaśnień oraz świadczenie innych usług z zakresu restrukturyzacji i upadłości.

Jakie czynności wykonuje nadzorca układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu ?

Zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne (pr. restr.) w postępowaniu o zatwierdzenie układu nadzorca układu jest wybierany przez dłużnika i pełni swoją funkcję na podstawie umowy zawartej z dłużnikiem.

W tym postępowaniu nadzorca układu może kontrolować czynności dłużnika dotyczące jego majątku, a także przedsiębiorstwo dłużnika, w tym sprawdzać, czy mienie dłużnika, które nie stanowi części przedsiębiorstwa, jest dostatecznie zabezpieczone przed zniszczeniem lub utratą.

Ponadto:

1) sporządza wspólnie z dłużnikiem plan restrukturyzacyjny,

2) przygotowuje wspólnie z dłużnikiem propozycje układowe,

3) sporządza spis wierzytelności oraz spis wierzytelności spornych,

4) współpracuje z dłużnikiem w zakresie sprawnego i zgodnego z prawem zbierania głosów przy zachowaniu praw wierzycieli,

5) składa do sądu restrukturyzacyjnego sprawozdanie o możliwości wykonania układu ( art. 37 pr. restr.).

Zobacz więcej informacji:

• Restrukturyzacja firmy : Postępowanie o zatwierdzenie układu – etap pozasądowy (1)
• Restrukturyzacja firmy: Postępowanie o zatwierdzenie układu – etap pozasądowy (2)
• Restrukturyzacja firmy: Postępowanie o zatwierdzenie układu – etap sądowy

Jaki jest zakres czynności nadzorcy sądowego w przyspieszonym postępowaniu układowym oraz postępowaniu układowym ?

W postanowieniu o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego lub postępowania układowego nadzorcę sądowego powołuje sąd restrukturyzacyjny ( art. 38 ust. 1 pr. restr.).

Z art. 40 pr. restr. do czynności nadzorcy sądowego należy w szczególności:

1) zawiadomienie wierzycieli o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego,

2) sporządzenie planu restrukturyzacyjnego i spisu wierzytelności,

3) ocena propozycji układowych, w tym, w razie potrzeby, doradztwo w zakresie ich zmiany w celu zapewnienia zgodności z prawem i możliwości ich wykonania, podejmowanie działań w celu złożenia przez wierzycieli możliwie największej liczby ważnych głosów, udział w zgromadzeniu wierzycieli oraz złożenie opinii o możliwości wykonania układu,

4) w przyspieszonym postępowaniu układowym – sporządzenie spisu wierzytelności spornych.

Jaką funkcję pełni zarządca w postępowaniu sanacyjnym ?

Z art. 51 pr. restr. zarządca jest powoływany przez sąd w postanowieniu o otwarciu postępowania sanacyjnego.

„Sąd ma obowiązek wyznaczenia do pełnienia funkcji zarządcy osób posiadających licencję doradcy restrukturyzacyjnego z tytułem kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego w przypadku podmiotów o szczególnym znaczeniu dla gospodarki, rynku pracy, obronności i bezpieczeństwa państwa, przez które to pojęcie ustawodawca rozumie trzy grupy podmiotów:

1) przedsiębiorca, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

a) zatrudniał średniorocznie 250 lub więcej pracowników lub

Advertisement

b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych przekraczający równowartość w złotych 50 milionów euro, lub

c) osiągnął sumy aktywów bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat, które przekroczyły równowartość w złotych 43 000 000 euro (chodzi o przedsiębiorcę innego niż mikroprzedsiębiorca, mały przedsiębiorca lub średni przedsiębiorca w myśl ustawy z 6.3.2018 r. – Prawo przedsiębiorców)” – podkreśla piśmiennictwo. Tak Zimmerman P., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Wyd. 7, Warszawa 2022, Legalis, komentarz do art. 51 pr. restr.

Istotne!

Warunki przyznania licencji kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego zawiera art. art. 16a ustawy o licencji doradcy restrukturyzacyjnego.

W świetle art. 52 ust. 1 pr. restr. zarządca obejmuje zarząd masą sanacyjną, czyli majątkiem dłużnika (art. 294 pr. restr.).

Literatura prawnicza  wyszczególnia:

„Do obowiązków zarządcy należy w szczególności:

1) niezwłoczne objęcie zarządu masą sanacyjną;

2) zarządzanie masą sanacyjną;

3) sporządzenie spisu inwentarza;

4) sporządzenie i realizacja planu restrukturyzacyjnego;

5) sporządzenie spisu wierzytelności;

Advertisement

6) ocena propozycji układowych, w tym – w razie potrzeby – doradztwo w zakresie ich zmiany w celu zapewnienia zgodności z prawem i możliwości ich wykonania;

7) podejmowanie działań w celu złożenia przez wierzycieli możliwie największej liczby ważnych głosów;

8) udział w zgromadzeniu wierzycieli;

9) złożenie opinii o możliwości wykonania układu” [4].

Ważne!

Lista licencjonowanych doradców restrukturyzacyjnych jest dostępna w Krajowym Rejestrze  Zadłużonych 

Nadzór nad działalnością osób posiadających licencję doradcy restrukturyzacyjnego sprawuje Minister Sprawiedliwości. Uprawnienia nadzorcze Ministra Sprawiedliwości obejmują m.in. zawieszanie praw wynikających z licencji doradcy restrukturyzacyjnego, cofanie licencji doradcy restrukturyzacyjnego (art. 20b ustawy o licencji doradcy restrukturyzacyjnego).

Podstawa prawna:

1. Art. 2 ust. 1- 3 , art. 3 ust. 1 , art. 20b Ustawy z dnia 15 czerwca 2007 r. o licencji doradcy restrukturyzacyjnego (t.j. Dz. U.2022.1007).
2. Art. 157 ust. 1- 2 Ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U.2022.1520).
3. Art. 35, art. 37 , art. 38 ust. 1 , art. 40, art. 51 , art. 52  Ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U.2022.2309).
4. Art. 1064(1), art. 1064(10) Kodeksu postępowania cywilnego (t.j. Dz.U.2023.1550).

Objaśnienie :

[1] Definicję zawodu regulowanego zawiera art. 5 pkt 4 Ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (t.j. Dz.U. 2023.334) Ustawodawca podaje w nim, że zawód regulowany „oznacza to zespół czynności zawodowych, których wykonywanie jest uzależnione od posiadania określonych w przepisach regulacyjnych formalnych kwalifikacji niezbędnych do wykonywania tych czynności zawodowych oraz, o ile jest to wymagane, od spełnienia innych warunków określonych w tych przepisach, stanowiących o sposobie regulacji zawodu” (dostęp w dniu 10 września 2023 r.).

[2] Zgodnie z dyspozycją art. 157 ust. 1- 2 ustawy – Prawo upadłościowe, syndykiem może być osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych i licencję doradcy restrukturyzacyjnego oraz ma konto doradcy restrukturyzacyjnego w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe. Funkcję syndyka może również pełnić spółka handlowa, której wspólnicy ponoszący odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem albo członkowie zarządu reprezentujący spółkę posiadają licencję, o której mowa w ust. 1, oraz która ma konto doradcy restrukturyzacyjnego w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe.

[3]  Na podstawie art. 1064(10) § 1 Kodeksu postępowania cywilnego sąd powołuje na zarządcę przymusowego nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym osobę fizyczną lub prawną wskazaną przez strony spośród osób posiadających licencję doradcy restrukturyzacyjnego.

[4] Tak Zimmerman P., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz. Wyd. 7, Warszawa 2022, Legalis, komentarz do art. 52 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne.

Stan prawny na dzień 12 września 2023 r.

Małgorzata Gach

Wanda Książek