Restrukturyzacja firmy: Plan restrukturyzacyjny – co zawiera

Informacyjnie

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami.

Mamy cztery rodzaje procedur restrukturyzacyjnych: postępowanie o zatwierdzenie układu, przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe oraz postępowanie sanacyjne. W każdej z nich wymagane jest sporządzenie planu restrukturyzacyjnego. Stanowi on bowiem podstawę  przeprowadzenia restrukturyzacji firmy.

Na temat restrukturyzacji firmy pisałyśmy w artykułach:

• Restrukturyzacja firmy: Kto i kiedy może z niej skorzystać
• Restrukturyzacja firmy: Wniosek restrukturyzacyjny – wybrane zagadnienia
• Restrukturyzacja firmy : Postępowanie o zatwierdzenie układu – etap pozasądowy (1)
• Restrukturyzacja firmy: Postępowanie o zatwierdzenie układu – etap pozasądowy (2)
• Restrukturyzacja firmy : Postępowanie o zatwierdzenie układu – etap sądowy

W jakim celu sporządzany jest plan restrukturyzacji firmy?

W ustawie – Prawo restrukturyzacyjne  plan restrukturyzacyjny nie posiada swojej definicji ustawowej. W planie restrukturyzacyjnym dłużnik przedstawia bieżącą sytuację firmy oraz wskazuje jakie rozwiązania naprawcze w firmie zamierza wdrożyć, żeby wyjść z trudnej sytuacji finansowej i dalej funkcjonować na rynku.

„Plan restrukturyzacyjny stanowi merytoryczną bazę całego postępowania restrukturyzacyjnego. Zapewnić ma wierzycielom, nadzorcy (zarządcy) i sądowi możliwość dokonania analizy propozycji restrukturyzacji w kontekście ich wykonalności, stopnia ryzyka oraz stopnia zgodności z kondycją przedsiębiorstwa dłużnika” – podkreśla piśmiennictwo [1].

Na podstawie planu restrukturyzacyjnego wierzyciele powinni być przekonani do głosowania  nad układem w toczącym się wybranym postępowaniu restrukturyzacyjnym.  Stąd też:

  „Treść planu restrukturyzacyjnego (…) powinna być na tyle czytelna, aby można było zbadać, czy zapewnia możliwość restrukturyzacji dłużnika. Musi zawierać jak najwięcej informacji pozwalających na wyrobienie sobie przez wierzycieli opinii co do realności wykonania przyjętych założeń” . Tak Magdalena Zwolińska: Czy plan restrukturyzacyjny jest źródłem prawa pracy? [w:] DORADCA restrukturyzacyjny nr 14 (4/2018), str. 78.

Kto przygotowuje plan restrukturyzacyjny firmy?

Plan restrukturyzacyjny przygotowuje  doradca restrukturyzacyjny  przy współpracy z dłużnikiem [2].W zależności od prowadzonego rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego w:

• postępowaniu o zatwierdzenie układu – doradca restrukturyzacyjny pełni funkcję nadzorcy układu ,
• przyspieszonym postępowaniu układowym oraz w postępowaniu układowym – doradca  restrukturyzacyjny pełni funkcję nadzorcy sądowego,
• postępowaniu sanacyjnym – doradca restrukturyzacyjny pełni funkcję zarządcy .

W szczególnie uzasadnionych przypadkach, za zgodą sędziego-komisarza, nadzorca sądowy albo zarządca może zlecić sporządzenie planu restrukturyzacyjnego osobom trzecim (art. 10 ust. 4 pr. restr.).

Za treść planu restrukturyzacyjnego odpowiedzialność ponosi doradca restrukturyzacyjny.

Co powinien zawierać plan restrukturyzacyjny firmy?

Zgodnie z dyspozycją  art. 10 ust. 1 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne (pr. restr.) plan restrukturyzacyjny powinien zawierać:

1) opis przedsiębiorstwa dłużnika wraz z informacją o aktualnym oraz przyszłym stanie podaży i popytu w sektorze rynku, na którym przedsiębiorstwo działa,

2) analizę przyczyn trudnej sytuacji ekonomicznej dłużnika,

3) prezentację proponowanej przyszłej strategii prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika oraz informację na temat poziomu i rodzaju ryzyka,

4) pełny opis i przegląd planowanych środków restrukturyzacyjnych i związanych z nimi kosztów,

5) harmonogram wdrożenia środków restrukturyzacyjnych oraz ostateczny termin wdrożenia planu restrukturyzacyjnego,

6) informację o zdolnościach produkcyjnych przedsiębiorstwa dłużnika, w szczególności o ich wykorzystaniu i redukcji,

7) opis metod i źródeł finansowania, w tym wykorzystania dostępnego kapitału, sprzedaży aktywów w celu finansowania restrukturyzacji, finansowych zobowiązań udziałowców i osób trzecich, w szczególności banków lub innych kredytodawców, wielkości udzielonej i wnioskowanej pomocy publicznej oraz pomocy de minimis [3 ] lub pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie  i wykazania zapotrzebowania na nią,

8) projektowane zyski i straty na kolejne pięć lat oparte na co najmniej dwóch prognozach,

9) imiona i nazwiska osób odpowiedzialnych za wykonanie układu,

10) imiona i nazwiska autorów planu restrukturyzacyjnego,

11) datę sporządzenia planu restrukturyzacyjnego.

Istotne!

Plan restrukturyzacyjny składa się elektronicznie w Krajowym Rejestrze Zadłużonych.

Opis przedsiębiorstwa dłużnika – co zawiera

„W tym punkcie należy wskazać, na jakim rynku przedsiębiorstwo działa: w znaczeniu terytorialnym (lokalny, krajowy, europejski, międzynarodowy) oraz w znaczeniu branżowym (handel, transport, budownictwo), ewentualnie jeżeli rynek jest odpowiednio węższy – ze wskazaniem specjalizacji lub niszy rynkowej, w jakiej przedsiębiorstwo funkcjonuje. Analiza rynku powinna obejmować wskazanie pozycji w stosunku do konkurencji. Należy wskazać głównych konkurentów na tym samym rynku oraz na ich pozycję. Jeżeli dostępne są dane na ten temat, należy wskazać pozycję rynkową dłużnika (jego udział w rynku). Po ustaleniu bieżącego stanu popytu, podaży i pozycji dłużnika na rynku należy dokonać projekcji na przyszłość (w zakresie czasowym przewidywanym w propozycjach układowych jako okres wykonywania układu) i wskazać na przewidywany poziom popytu i podaży, czyli sytuację na rynku konkurencyjnym i na przewidywany udział dłużnika w tym rynku” – wyjaśnia piśmiennictwo [4].

Analiza przyczyn trudnej sytuacji ekonomicznej dłużnika

W planie restrukturyzacyjnym należy „szczegółowo i dokładnie wskazywać na przyczyny powstania stanu niewypłacalności lub zagrożenia niewypłacalnością. Jeżeli przyczyn było wiele, analiza powinna nie tylko dotyczyć każdej z nich z osobna, ale także obejmować ich uszeregowanie pod względem wpływu, jakie każda z nich miała na funkcjonowanie przedsiębiorstwa” [5].

Pełny opis i przegląd planowanych środków restrukturyzacyjnych i związanych z nimi kosztów

W planie restrukturyzacyjnym należy opisać  planowane  środki restrukturyzacyjne, czyli „zmiany i przekształcenia w przedsiębiorstwie dłużnika, które mają poprawić jego kondycję i umożliwić wykonanie układu i uniknięcie upadłości. Z niektórymi z tych środków wiążą się koszty, (…)” [6].

Przykładowo mogą to być planowane  zwolnienia  grupowe pracowników.

„Precyzyjnego określenia wymagają koszty, jakie będą wiązały się z wdrożeniem tego rodzaju działań sanacyjnych (wysokość wynagrodzeń za okres wypowiedzenia, odpraw, dodatkowych rekompensat itp.).

Restrukturyzacja zatrudnienia nie zawsze musi wiązać się z likwidacją miejsc pracy. W niektórych wypadkach może to być także zmiana dotychczasowych warunków zatrudnienia, w tym wysokości wynagrodzenia, co również powinno znaleźć wyraz w planie restrukturyzacyjnym” [7].

Opis metod i źródeł finansowania układu z wierzycielami

W planie  restrukturyzacyjnym  ustawodawca wymaga wskazanie przez dłużnika, skąd będą pochodzić środki potrzebne na realizację układu z wierzycielami.

„Dłużnik może zakładać finansowanie z bieżącej sprzedaży, ze ściągania należności oraz z nowych umów o finansowanie. Jeżeli dłużnik wskazuje jako źródło finansowania nowe finansowanie  zewnętrzne , to powinien wskazać konkretnie kto, kiedy i jakiego finansowania udzieli dłużnikowi” [8].

Przykładem finansowania zewnętrznego będą kredyty, pożyczki, leasing lub emisja obligacji.

Podsumujmy…

Plan restrukturyzacyjny powinien być dokładny, a nie ogólnikowy. Sąd restrukturyzacyjny zawsze weryfikuje poprawność prawną jego sporządzenia.

Przykład z orzecznictwa:

Sporządzony przez dłużnika plan restrukturyzacyjny:

„nie zawiera wymaganego dla planu restrukturyzacyjnego biznesplanu wskazującego jakie efekty przeniesie restrukturyzacja ani w jaki sposób i na jakim poziomie zostanie przywrócona zdolność do spełniania zobowiązań. (…) Dłużnik nie uprawdopodobnił też swojej zdolności do zaspokojenia kosztów postępowania sanacyjnego i zobowiązań powstałych po dniu jego otwarcia, bowiem w ogóle nie określił jakie i w jakiej wysokości ciążą na nim bieżące zobowiązania. Nie przedstawił pełnego zestawienia przewidywanych kosztów, w tym kosztów funkcjonowania przedsiębiorstwa, m.in. kosztów energii, opłat, czynszu, kosztów ubezpieczeń, zakupów oraz przewidywaną możliwość zaspokojenia zobowiązań powstałych po otwarciu postępowania sanacyjnego. (…). W związku z tym sporządzony przez wnioskodawcę plan restrukturyzacyjny nie spełnia warunków formalnych zawartych w art. 9 i 10 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (…). Z tego powodu przewodnicząca na podstawie art. 130 § 1 i 2 KPC w zw. z art. 209 p.r. zarządziła zwrot wniosku (…)”.

Tak Sąd Okręgowy w Toruniu w uzasadnieniu Postanowienia z dnia 2 marca 2018 r. (sygn. akt VI Gz 43/18,  Legalis nr 2021100).

Podstawa prawna:

Art. 2, art. 3 ust. 1, art. 10 ust. 1 i ust. 4 Ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U.2022.2309)

Objaśnienie:

[1] Tak  Zimmerman P., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz. Wyd. 7, Warszawa 2022, Legalis , komentarz do art. 10 ust 1  ustawy – Prawo restrukturyzacyjne.

[2] Jak podkreśla  literatura prawnicza „Mimo zapisów ustawy restrukturyzacyjnej, iż plan restrukturyzacji sporządza i składa nadzorca sądowy/ zarządca restrukturyzacyjny, powinien on być efektem pracy zespołowej zarządzających spółką”. Tak Agnieszka Biała, Plan restrukturyzacji: sporządzenie i ewaluacja w trakcie negocjacji z wierzycielami. Postępowanie restrukturyzacyjne Biomed-Lublin SA [w:] DORADCA restrukturyzacyjny, nr 6[4/2016] str. 125 (dostęp w dniu 30  sierpnia 2023 r.).

[3] Pomoc de minimis: Pomoc de minimis jest to forma pomocy ze strony państwa udzielana małym i średnim przedsiębiorcom. Przykładem pomocy  de minimis będzie dofinansowanie  szkoleń pracowniczych lub preferencyjny  kredyt. Regulację prawną w tym zakresie zawiera Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis (Dz.U. UE L 352/1z dnia 24.12.2013 r.) (dostęp w dniu 30 sierpnia 2023 r.).

[4], [5], [6] Tak  Zimmerman P., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz. Wyd. 7, Warszawa 2022, Legalis , komentarz do art. 10 ust 1  ustawy – Prawo restrukturyzacyjne.

[7] Tak Karolina Schiffter, Bartosz Sierakowski, Redukcja zatrudnienia jako forma działań sanacyjnych w rozumieniu prawa restrukturyzacyjnego [w:] DORADCA restrukturyzacyjny nr 13 [3/2018] str. 51 (dostęp w dniu 30  sierpnia 2023 r.)

[8] Tak Hrycaj A., Prawo i postepowanie restrukturyzacyjne, Warszawa 2019, str. 166

Stan prawny na dzień 14 wrzesnia 2023 roku

Małgorzata Gach, Wanda Książek