Prawo gospodarcze
Pomoc publiczna w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców – wybrane zagadnienia (2)
W poprzednim artykule pt. „Pomoc publiczna w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców – wybrane zagadnienia (1)” podałyśmy najważniejsze informacje związane z udzielaniem pomocy publicznej na ratowanie i tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne przedsiębiorców. W dzisiejszym artykule omawiamy pomoc na restrukturyzację.
Obraz autorstwa freepik
Przypomnijmy
Polski program pomocowy na restrukturyzację przedsiębiorców powstał na podstawie Wytycznych dotyczących pomocy państwa na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw niefinansowych znajdujących się w trudnej sytuacji (Dz.Urz.UE.C.2014.249.1). Znajduje się on w Ustawie z dnia 16 lipca 2020 r. o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców (Dz. U. z 2020 r. poz. 1298) (dalej: ustawa). Ustawodawca podał w niej trzy formy pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom będącym w restrukturyzacji. Jest to pomoc na ratowanie, tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne i restrukturyzację
Pomoc na ratowanie może być udzielana przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej w celu umożliwienia mu wykonywania działalności gospodarczej przez okres niezbędny do opracowania planu restrukturyzacji albo likwidacji działalności gospodarczej (art. 15 ustawy). Generalnie tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne może być udzielane mikro-, małemu lub średniemu przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej w celu umożliwienia temu przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej przez czas niezbędny do wdrożenia działań restrukturyzacyjnych mających na celu przywrócenie długookresowej zdolności do konkurowania na rynku (art. 29 ust. 1 ustawy). Oba rodzaje pomocy publicznej maja formę oprocentowanej pożyczki.
Sprawdź: Pomoc publiczna w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców – wybrane zagadnienia (1).
W jakim celu może być udzielana jest pomoc publiczna na restrukturyzację?
W świetle art. 35 ustawy pomoc na restrukturyzację może być udzielana przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej w celu realizacji planu restrukturyzacji, który umożliwi przywrócenie temu przedsiębiorcy długookresowej zdolności do konkurowania na rynku.
W Sekcji 2.3. pkt 27 Wytycznych prawodawca unijny wyjaśnia:
„Pomoc na restrukturyzację często wiąże się z dłuższym wsparciem i musi przywrócić długoterminową rentowność beneficjenta na podstawie wykonalnego, spójnego i dalekosiężnego planu restrukturyzacji, pozwalając jednocześnie na wniesienie odpowiedniego wkładu własnego i na odpowiedni podział obciążenia oraz ograniczając potencjalne zakłócenia konkurencji”. „W planie restrukturyzacji należy podać przyczyny trudności beneficjenta i jego słabe punkty oraz wyjaśnić, jak proponowane środki restrukturyzacyjne pomogą rozwiązać zasadnicze problemy beneficjenta” – tak Sekcja 3.1.2. pkt 48 Wytycznych.
Jakie warunki musi spełnić przedsiębiorca, żeby mógł ubiegać się o pomoc publiczną na restrukturyzację?
Warunki udzielenia pomocy na restrukturyzację zawiera art. 36 ustawy. Zgodnie z dyspozycją w nim zawartą pomoc na restrukturyzację może być udzielana, jeżeli:
1) zapobiega trudnościom społecznym lub prowadzi do przezwyciężenia niedoskonałości rynku,
2) bez tej pomocy przedsiębiorca znajdujący się w trudnej sytuacji ekonomicznej zostałby zrestrukturyzowany, sprzedany lub zlikwidowany,
3) zostanie przedstawiony wiarygodny scenariusz alternatywny obejmujący działania niebędące pomocą na restrukturyzację, stanowiące element planu restrukturyzacji.
Jak wyjaśnia piśmiennictwo:
„Scenariusz alternatywny obejmuje opis działania niebędącego pomocą na restrukturyzację, z którego będzie wynikało, że bez pomocy publicznej zapobieżenie trudnościom społecznym lub przezwyciężenie niedoskonałości rynku nie zostałoby osiągnięte lub zostałoby osiągnięte w mniejszym zakresie. Innymi słowy, wiarygodna projekcja zdarzeń zakładająca brak udzielenia przedsiębiorcy pomocy, powinna pokazywać, że w rzeczywistości występuje konieczność pomocy państwa, gdyż w przeciwnym wypadku dojdzie do pogłębienia niedoskonałości rynku lub trudności społecznych” – tak Sierakowski B., Zimmerman P., Ustawa o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców. Komentarz, Wydanie 1, Warszawa 2020 [w:] Komentarzu do art. 36 ustawy, Legalis.
Sprawdź: Likwidacja jednoosobowej działalności gospodarczej a rozwiązanie umowy najmu i umów o prace
W jakiej formie udzielana jest pomoc na restrukturyzację ?
Pomoc na restrukturyzację może być udzielana w formie:
1) pożyczki,
2) objęcia akcji lub udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym albo udziału w podwyższeniu kapitału zakładowego przez podwyższenie wartości nominalnej dotychczasowych udziałów lub akcji,
3) objęcia obligacji,
4) zmiany terminów spłaty pożyczki wobec podmiotu udzielającego pomocy na restrukturyzację,
5) konwersji pożyczki, udzielonej jako pomoc na ratowanie lub jako tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne, na udziały lub akcje przedsiębiorcy.
6) ulgi w wykonaniu administracyjnej kary pieniężnej poprzez:
- odroczenie terminu wykonania administracyjnej kary pieniężnej lub rozłożenie jej na raty,
- odroczenie terminu wykonania zaległej administracyjnej kary pieniężnej lub rozłożenie jej na raty,
- umorzenie administracyjnej kary pieniężnej w całości lub w części,
- umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub części (art. 39 ust. 1- 2 ustawy).
Piśmiennictwo podaje, że:
„Pomoc na restrukturyzację jest uzależniona od sytuacji przedsiębiorcy, a wybór formy pomocy winien być: (i) poprzedzony analizą sytuacji finansowej przedsiębiorcy, w szczególności w zakresie płynności i wypłacalności oraz (ii) adekwatny do problemu, który ma zostać rozwiązany. Wszystkie te analizy powinny być zawarte w planie restrukturyzacji, który, jak wskazaliśmy, stanowi oś całego procesu restrukturyzacji” [1].
Co powinien zawierać wniosek o pomoc na restrukturyzację?
Wniosek o udzielenie pomocy na restrukturyzację powinien zawierać m.in.
1) oznaczenie przedsiębiorcy znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej, adres stałego wykonywania działalności albo siedziby, a w przypadku ich braku – adres do doręczeń, numer NIP albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku ich braku – inne dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację, oznaczenie formy prawnej wykonywanej działalności, a także, jeżeli przedsiębiorcą znajdującym się w trudnej sytuacji ekonomicznej jest spółka osobowa, osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – imiona i nazwiska reprezentantów spółki, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym likwidatorów, jeżeli zostali ustanowieni,
2) określenie wykonywanej działalności gospodarczej i działalności operacyjnej poprzez wskazanie odpowiednich numerów Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD),
3) oświadczenie przedsiębiorcy znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej o:
a) posiadaniu statusu mikro-, małego, średniego albo dużego przedsiębiorcy,
b) spełnieniu przesłanek, o których mowa w art. 2,
4) określenie wysokości wnioskowanej pomocy na restrukturyzację,
5) opis trudnej sytuacji ekonomicznej,
6) okres, na który ma zostać udzielona pomoc na restrukturyzację,
7) formę wnioskowanej pomocy na restrukturyzację,
8) informację, czy przedsiębiorca zamierza ubiegać się o ulgę w wykonywaniu administracyjnej kary pieniężnej, o której mowa w art. 39 ust. 2,
9) udział środków własnych w realizacji procesu restrukturyzacji,
10) prognozę sytuacji ekonomicznej przedsiębiorcy znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej na okres 12 miesięcy od dnia złożenia wniosku o pomoc na restrukturyzację;
11) wykaz podmiotów udzielających pomocy na restrukturyzację przewidzianych w planie restrukturyzacji, w tym nazwa podmiotu, wielkość, przeznaczenie wnioskowanej pomocy na restrukturyzację [2].
Ważne!
Do wniosku o pomoc na restrukturyzację załącza się plan restrukturyzacji [3].
Co obejmuje wymagany ustawowo plan restrukturyzacji?
Zgodnie z art. 43 ust. 2 ustawy załączony do wniosku plan restrukturyzacji obejmuje:
„1) opis przedsiębiorcy znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej składającego wniosek o pomoc na restrukturyzację,
2) opis rynku lub rynków, na których działa przedsiębiorca znajdujący się w trudnej sytuacji ekonomicznej,
3) opis przyczyn trudności przedsiębiorcy znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej wraz z oceną, co przyczyniło się do wystąpienia tych trudności,
4) wskazanie trudności społecznych, którym ma zapobiec udzielona pomoc, lub niedoskonałości rynku, w związku z którymi udziela się tej pomocy, oraz porównanie z wiarygodnym alternatywnym scenariuszem obejmującym działania niebędące pomocą na restrukturyzację, (-),
5) opis możliwych planów rozwiązania problemów przedsiębiorcy znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej oraz porównanie tych planów pod kątem wymaganej kwoty pomocy na restrukturyzację i przewidywanych rezultatów tych planów,
6) szczegółowy opis każdego środka restrukturyzacji, w tym formy, kwoty i wynagrodzenia z tytułu każdego środka oraz wskazanie, że wybrane instrumenty pomocy są adekwatne do problemów, których rozwiązaniu mają służyć,
7) opis procesu wdrażania preferowanego planu mającego na celu przywrócenie przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej długookresowej zdolności do konkurowania na rynku, łącznie z harmonogramem podejmowanych środków restrukturyzacji i kalkulacją kosztów każdego z nich,
8) perspektywy finansowe na kolejnych 5 lat, wykazujące przywrócenie długookresowej zdolności do konkurowania na rynku, (-)”.
Decyzję w sprawie udzielania pomocy na restrukturyzację wydaje Ministerstwo Rozwoju i Technologii lub może je powierzyć Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. (art. 13 ust. 3 ustawy). Pomocy na restrukturyzację w formie ulgi w wykonaniu administracyjnej kary pieniężnej udziela organ, który nałożył na przedsiębiorcę administracyjną karę pieniężną. (art. 39 ust. 2- 3 ustawy).
Zobacz: Jak złożyć wniosek?
Ważne!
W oparciu o powyższą ustawę Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. realizuje rządowy program pomocowy Polityka Nowej Szansy. Jego adresatami są przedsiębiorcy będący w trudnej sytuacji ekonomicznej. Decyzją Komisji Europejskiej ws. Pomocy państwa nr C(2020) 7937 z dnia 12 listopada 2020 r. został przedłużony na lata 2021–2026.
Podstawa prawna:
- Komunikat Komisji – Wytyczne dotyczące pomocy państwa na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw niefinansowych znajdujących się w trudnej sytuacji (Dz.Urz.UE.C.2014.249.1).
- Art. 2, art. 11, art. 13, art. 35, art. 36 ust. 1, art. 39, art.42 ust. 1 i ust. 6, art.43, Ustawy z dnia 16 lipca 2020 r. o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców (Dz. U. z 2020 r. poz. 1298).
- Art. 141 ust. 1 – 2 Ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (tj. Dz.U. z 2022 r. poz. 2309).
- Art. 11 Ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 794).
Objaśnienie:
[1] Tak Sierakowski B., Zimmerman P. , Ustawa o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców. Komentarz, Wydanie 1, Warszawa 2020 [w:] Komentarzu do art. 39 ust. 1- 2 ustawy, Legalis.
[2] Wymagane elementy wniosku o pomoc publiczna na restrukturyzacje zawiera art. 42 ust. 1 ustawy o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców.
[3] Stanowi o tym art. 42 ust. 6 ustawy o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców.
Stan prawny na dzień 30 lipca 2024 roku
Małgorzata Gach, Wanda Książek
