Biuro rachunkowe musi wydać dokumenty księgowe byłego klienta

Rozstrzygnięcie NSA w sprawie niewydania dokumentów księgowych byłego klienta

Sprawa biura rachunkowego, które nie chciało wydać organowi podatkowemu praktycznie porzuconej przez klienta dokumentacji księgowej była przedmiotem jednego z ostatnich rozstrzygnięć Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA).

W wyroku z dnia 1 sierpnia 2019 r. sygn. II FSK 2746/17 (brak jeszcze pisemnego uzasadnienia orzeczenia), NSA wskazał, że biuro rachunkowe nie może odmówić wydania dokumentacji księgowej byłego klienta, który pozostawił ww. dokumentację w biurze nie dokonując zapłaty za usługi.

Jak wynika z doniesień prasowych NSA odrzucił argumentację właściciela biura rachunkowego.

Właściciel biura powoływał się m.in. na okoliczność, że nie ma upoważnienia przedsiębiorcy – byłego klienta do wydania dokumentów i w związku z takim wydaniem mogłaby mu grozić odpowiedzialność karna. Wskazywał także na szczególne okoliczności sprawy, tj. utratę wszelkiego kontaktu z klientem zalegającym z płatnościami.

Zarówno WSA jak i NSA wskazały, że biuro rachunkowe nie mogło żądać od pracowników organu podatkowego, którzy zwrócili się o wydanie dokumentów –  pełnomocnictwa od zarządu kontrolowanej spółki. Wymóg taki nie wynika z przepisów o postępowaniu podatkowym. Ponadto, potwierdziły zasadność kary jaka została nałożona na właściciela biura rachunkowego, który odmówił wydania dokumentów księgowych.

Zatem jak się okazuje, niezależnie od okoliczności sprawy, biuro rachunkowe powinno wydać na żądanie organu podatkowego dokumentację podatnika, nawet jeśli stron nie łączy już żadna umowa, ale łączą nadal nieuregulowane płatności.

Co z dokumentacją klienta, jeśli klient nie płaci

Zaleganie z płatnościami na rzecz biura rachunkowego nie jest niestety niczym wyjątkowym.

Tylko czy dopuszczalne byłoby zatrzymanie przez biuro rachunkowe dokumentacji klienta do czasu dokonania zaległości?

Trzeba z tym uważać, ponieważ zgodnie z art. 276 Kodeksu karnego (KK):

kto niszczy, uszkadza, czyni bezużytecznym, ukrywa lub usuwa dokument, którym nie ma prawa wyłącznie rozporządzać, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Zaprzeczenie posiadania dokumentu i przetrzymywanie oraz niewydanie go, mimo żądania, osobie uprawnionej, może stanowić ukrywanie dokumentu w rozumieniu art. 276 KK (wyrok SN z 9.08.2000 r., V KKN 208/00).

Poza tym osoby będące doradcami podatkowymi są związane zasadami Etyki Doradców Podatkowych. Zgodnie z art. 13 ww. zasad, doradca podatkowy ma obowiązek – bez zbędnej zwłoki – zwrócić klientowi, na jego żądanie, posiadane dokumenty w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia umowy.