Ślub fundatorów po założeniu fundacji rodzinnej – skutki podatkowe

Obraz Pexels z Pixabay

Zawarcie związku małżeńskiego po utworzeniu Fundacji Rodzinnej

W jednym z wniosków o interpretację podatkową Wnioskodawczyni przedstawiła sytuację, w której razem z partnerem planują założenie Fundacji Rodzinnej. Beneficjentami tak założonej fundacji pozostawaliby fundatorzy oraz ich wspólni zstępni.

Warto w tym miejscu wskazać, że pozostawanie w niesformalizowanym związku nie stanowi żadnej przeszkody co do założenia fundacji, ponieważ Ustawa o fundacji rodzinnej w art. 12 ust. 1 pozwala na ustanowienie jej przez więcej niż jednego Fundatora.

W dalszej części wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, Wnioskodawczyni wskazała, że już po założeniu fundacji rodzinnej planuje zawrzeć związek małżeński z drugim z Fundatorów.

Docelowo zatem świadczenia fundacji przewidziane w statucie fundacji byłyby realizowane m.in. na rzecz fundatorów-beneficjentów już pozostających w związku małżeńskim.

Wobec tego na moment otrzymania świadczeń, Fundatorzy byliby wobec siebie osobami z tzw. zerowej grupy podatkowej na gruncie art. 4a ust. 1 Ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Natomiast zgodnie z przepisami Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych świadczenia o których mowa w art. 2 ust. 2 Ustawy o fundacji rodzinnej, otrzymywane przez beneficjenta fundacji, jeżeli beneficjentem tym jest fundator albo jego małżonek – podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Więcej informacji na temat opodatkowania wypłat świadczeń z fundacji rodzinnej w artykule pt. „FUNDACJA RODZINNA (3) – wypłaty na rzecz beneficjentów”.

Ślub fundatorów po założeniu fundacji – czy ma znaczenie

O potwierdzenie powyższego stanowiska zwróciła się Wnioskodawczyni do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

W interpretacji z dnia 1 października 2024 roku o sygn. 0112-KDIL2-1.4011.606.2024.1.JK Dyrektor KIS wskazał, że:

„Wobec tego, iż w momencie otrzymania lub pozostawienia do dyspozycji świadczenia Fundatorzy będą w stosunku do siebie osobami, o których mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o SID (małżeństwem) bez związku pozostaje fakt, że w czasie utworzenia Fundacji Rodzinnej nie pozostawali w związku małżeńskim. Wzajemny stosunek prawny Fundatorów podczas zakładania FR nie ma bowiem wpływu na późniejsze świadczenia na rzecz beneficjentów, ponieważ nastąpią już po zawarciu związku małżeńskiego.”

Dlatego też, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 157) ustawy o PIT (z zastrzeżeniem ust. 49), wypłata świadczenia na rzecz Wnioskodawczyni byłaby w całości zwolniona z opodatkowania tym podatkiem.

Jak wygląda wtedy proporcja?

Zgodnie z art. 27 ust. 4 Ustawy o fundacji rodzinnej, proporcja co do zasady ulega zmianie każdorazowo po wniesieniu mienia przez poszczególnych Fundatorów.

Proporcja ta wskazuje, w jakim stosunku suma wartości składników mienia wniesionego do fundacji rodzinnej przypadająca na danego fundatora lub fundację rodzinną ma się do wartości sumy mienia wniesionego przez wszystkich fundatorów i fundację rodzinną.

Tak ustalona proporcja służy następnie ustaleniu sposobu opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych świadczeń dokonywanych na rzecz beneficjentów fundacji.

Zasadniczo beneficjenci zaliczani do zerowej grupy podatkowej w podatku od spadków i darowizn są zwolnieni z podatku od świadczeń wypłacanych przez fundację.

Jednakże zwolnienie to stosuje się tylko do części przychodów:

a) fundatora albo osoby z grupy zerowej fundatora, uprawnionych do otrzymania mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej,

b) beneficjenta będącego fundatorem albo osobą z grupy zerowej fundatora

– odpowiadającej tej proporcji [proporcji fundatora], według stanu na dzień uzyskania przez nich przychodu.

Jak wynika z powyższego przepisu dla ustalenia skutków podatkowych wypłaty ww. świadczeń pozostaje sytuacja na dzień uzyskania przychodów ze świadczeń fundacji przez beneficjentów.

Potwierdził to Dyrektor KIS, który w ww. interpretacji wskazał, że:

„Mając powyższe na względzie, proporcja ustalona zgodnie z art. 27 ust. 4 ustawy o FR, o której mowa we wskazanym powyżej przepisie ustawy o PIT, co do zasady ulega zmianie każdorazowo po wniesieniu mienia przez poszczególnych Fundatorów. Pomimo innej, pierwotnie ustalonej proporcji oraz wobec faktu, iż przed uzyskaniem przychodu Fundatorzy nie będą w stosunku do siebie osobami, o których mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o SID, zastosowanie będzie miała proporcja ustalona według stanu na dzień uzyskania przychodu, czyli w momencie, kiedy Fundatorzy po zawarciu związku małżeńskiego będą dla siebie osobami najbliższymi zgodnie ze wskazaniem ustawy o FR w związku z ustawą o SID.

Wobec powyższego, wypłata świadczenia na rzecz Wnioskodawcy, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 157 ustawy o PIT z zastrzeżeniem ust. 49 będzie w całości zwolniona z opodatkowania podatkiem dochodowym, ponieważ na dzień uzyskania przychodu Fundator będzie w stosunku do drugiego Fundatora osobą, o której mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o SID”.

Podsumowanie

Podsumowując, założenie fundacji przez osoby pozostające w nieformalnym związku jest jak najbardziej możliwe.

Jeśli osoby te przed datą w której fundacja rodzinna rozpocznie wypłatę na ich świadczeń opisanych w statucie zawrą związek małżeński, to wypłacane na ich rzecz świadczenia będą wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych i to w całości. Małżonkowie zaliczani są bowiem do tzw. zerowej grupy podatkowej w podatku od spadków i darowizn, zaś tzw. proporcja mienia wnoszonego do fundacji rodzinnej przez fundatorów jest ustalana wg momentu uzyskiwania przez nich przychodów od fundacji.

W konsekwencji w takim stanie rzeczy fakt, iż w dacie założenia fundacji rodzinnej fundatorzy funkcjonowali w związku nieformalnym nie będzie mieć żadnego znaczenia podatkowego.

Podstawa prawna:

Art. 21 ust. 1 pkt 157 lit. a) i b)  i art. 21 ust. 49 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz. U. poz. 326 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 596 z późn. zm.).

Stan prawny na dzień 30 października 2024

Julia Lewandowska, prawnik z Kancelarii Radcy Prawnego Małgorzaty Gach