Pomoc publiczna dla przedsiębiorców – na co może być przeznaczona (3)

Obraz autorstwa maniacvector na Freepik

Przypomnijmy…

Pomoc regionalna jest przeznaczona jest dla przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność w województwach słabiej rozwiniętych pod względem gospodarczym. Jej zakres wynika z Mapy Pomocy Regionalnej na lata 2022 – 2027 dla Polski.

Sprawdź: Pomoc publiczna dla przedsiębiorców – na co może być przeznaczona (1)

Pomoc horyzontalna – jest kierowana do wszystkich przedsiębiorców niezależnie od województwa w którym prowadzą swoją działalność gospodarczą oraz jej rodzaju. Może być udzielona m.in. na ich ratowanie i restrukturyzację, na badania i rozwój, na szkolenia, na ochronę środowiska.

Zobacz: Pomoc publiczna dla przedsiębiorców – na co może być przeznaczona (2)

Pomoc sektorowa – dla kogo?

Pomoc sektorowa adresowana jest tych sektorów gospodarki, które  znajdują się w trudnej sytuacji. Jak wyjaśnia Encyklopedia Zarządzania sektor to:

„(-) ogół przedsiębiorstw, które z reguły prowadzą tę samą działalność podstawową, to znaczy wytwarzają wyroby lub usługi o podobnym przeznaczeniu. (-) Wyróżniane są trzy główne sektory (rolnictwo, przemysł, usługi) oraz możliwość podziału na sektor czwarty (zaawansowane usługi)”.

Piśmiennictwo wyjaśnia:

„Pomoc sektorowa jest udzielana sektorom gospodarki, które napotykają trudności gospodarcze; pomoc ta ma charakter ochronny (restrukturyzacja lub utrzymanie sektora poprzez ograniczenie przyrostu produkcji) oraz charakter stymulujący wzrost produkcji (gdy sektor nie może poradzić sobie w ramach własnych środków z rosnącym popytem na produkty)” – tak Hauser R., Niewiadomski Z., Wróbel A. (red.), Publiczne prawo gospodarcze. System Prawa Administracyjnego. Tom 8B. Wyd. 2, Warszawa 2018 [w:] Rozdział  XI. § 62. Pomoc publiczna, publ. Legalis

Pomoc sektorowa 2022 – kto ją otrzymał

W Raporcie o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2022 r. [1] Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ( UOKiK) podaje, że

„Wartość pomocy sektorowej udzielonej w 2022 roku wyniosła 13 877,6 mln zł.”

 Otrzymał ją :

• Sektor górnictwa węgla – 178,0 mln zł, (dotacja i inne bezzwrotne świadczenia, zwolnienie z opłaty, zwolnienie z podatku),
• Sektor wytwarzania energii elektrycznej – 107,1 mln zł (rekompensata),
• Sektor kinematografii – 199,7 mln zł (dotacja i inne bezzwrotne świadczenia),
• Sektor telekomunikacyjny – 19,8 mln zł (dotacja i inne bezzwrotne świadczenia),
• Sektor bankowy – 13 373,0 mln zł (dotacja i inne bezzwrotne świadczenia, wniesienie kapitału, gwarancja).

Pomoc sektorowa dla górnictwa

Sektorowa pomoc państwa przyznawana jest na podstawie art. 107 ust. 3 lit e) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Z treści tego przepisu wynika, że za zgodną z rynkiem wewnętrznym mogą zostać uznane „inne kategorie pomocy, jakie Rada może określić decyzją, stanowiąc na wniosek Komisji”. Na jego podstawie została wydana Decyzja Rady 2010/787/UE [2] . Obowiązuje do 31 grudnia 2027 r.

Na podstawie art.  3- 4 niniejszej Decyzji „jednostka produkcyjna węgla” [3] która przynosi  straty w prowadzonej działalności może skorzystać z dwóch rodzajów pomocy:

• pomocy na zamknięcie oraz
• pomocy na pokrycie kosztów nadzwyczajnych.

Z pomocy na zamknięcie kopalnia mogła korzystać „(-) najpóźniej na dzień 31 grudnia 2018 r.”, jeżeli przedstawiła „plan zamknięcia” [4].

Natomiast pomoc państwa na pokrycie kosztów nadzwyczajnych mogą otrzymać przedsiębiorstwa:

„(-) które prowadzą lub prowadziły działalność związaną z produkcją węgla, w celu umożliwienia im pokrycia kosztów powstających lub powstałych w wyniku zamknięcia jednostek produkcyjnych węgla, które to koszty nie są związane z bieżącą produkcją (-)”

Chodzi w tym przypadku o koszty, które powstały w wyniku zamknięcia kopalni.

Należą do nich m.in. koszty:

• wypłat świadczeń socjalnych, wynikające z przejścia na emerytury pracowników przed osiągnięciem przewidzianego w prawie wieku emerytalnego,
• wypłat emerytur i świadczeń, poza systemem ustawowym, pracownikom, którzy stracili lub tracą pracę oraz pracownikom uprawnionym do takich wypłat przed zamknięciem kopalni,
• pokrywane przez przedsiębiorstwo na przekwalifikowanie pracowników, aby pomóc im znaleźć pracę poza przemysłem węglowym, w szczególności koszty szkolenia,
• dodatkowych podziemnych prac zabezpieczających, wynikających z zamknięcia jednostek produkcyjnych węgla,
• szkód górniczych, o ile zostały one spowodowane przez jednostki produkcyjne węgla, które zostały zamknięte lub są zamykane,
• związane z rozwiązaniem lub zmianą bieżących umów (o maksymalnej wartości równej sześciomiesięcznej produkcji,
• koszty poniesione na rekultywację terenu.

Pełna listę kategorii kosztów, zawiera Załącznik do Decyzji Rady 2010/787/UE.

Ważne!

Piśmiennictwo wyjaśnia:

„Pomoc przyznawana na podstawie decyzji 2010/787/UE może pokrywać wyłącznie koszty związane z węglem do produkcji energii elektrycznej, skojarzonej produkcji ciepła i energii elektrycznej, produkcji koksu i opalania pieców hutniczych w przemyśle stalowym, w przypadku gdy takie zastosowanie ma miejsce w Unii (art. 2 ust. 2 decyzji 2010/787/UE)” – tak Jurkowska-Gomułka A., Piszcz A. (red.), Prawo konkurencji. System Prawa Unii Europejskiej. Tom. 9, Warszawa 2024, publ. Legalis

Program pomocowy SA.52832 (2019/N) – dane UOKiK

W latach 2015 – 2023 obowiązywał Program pomocowy SA.52832 (2019/N) – Zmiana pomocy państwa dla polskiego sektora węglowego w latach 2015-2023 (dalej: Program).

W ramach tego Programu Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, Prezes Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz marszałkowie województw w 2022 r. udzielali pomocy podmiotom działającym w sektorze górnictwa pomocy na kwotę 178,0 mln zł . Beneficjentami pomocy w tym sektorze byli: Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A. , Kompania Węglowa S.A., Katowicki Holding Węglowy S.A., Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. podał UOKiK  w  Raporcie o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2022 r..

Źródło:  Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Raport o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2022 r., Warszawa, grudzień 2023 roku r. [w:] Raporty

Podstawa prawna: Art. 2- 4 Decyzji Rady z dnia 10 grudnia 2010 r. w sprawie pomocy państwa ułatwiającej zamykanie niekonkurencyjnych kopalń węgla (2010/787/UE) (Dz.Urz. UE  L 2010  336/24)

Objaśnienie:

[1] Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Raport o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2022 r., Warszawa, grudzień 2023 roku r. [w:] Raporty (dostęp w dniu 17 lipca 2024 r.).

[2] Decyzja Rady 2010/787/UE : Decyzja Rady z dnia 10 grudnia 2010 r. w sprawie pomocy państwa ułatwiającej zamykanie niekonkurencyjnych kopalń węgla (2010/787/UE) (Dz.Urz. UE  L 2010  336/24) (dostęp w dniu 17 lipca 2024 roku).

[3] W świetle art. 1 pkt d) Decyzji Rady 2010/787/UE „jednostka produkcyjna węgla” oznacza podziemne lub odkrywkowe miejsce wydobycia węgla i powiązaną infrastrukturę, zdolne do produkowania węgla surowego niezależnie od innych części przedsiębiorstwa.

[4] Z dyspozycji art. 1 pkt b)  Decyzji Rady 2010/787/UE wynika, że „plan zamknięcia” oznacza plan opracowany przez państwo członkowskie, przewidujący działania, których skutkiem ma być ostateczne zamknięcie jednostek produkcyjnych węgla.

Stan prawny obejmuje dane z roku 2022 .

Małgorzata Gach, Wanda Książek