Restrukturyzacja firmy: Przyspieszone postępowanie układowe – wybrane zagadnienia

Przypomnijmy …

Restrukturyzację przedsiębiorstwa można przeprowadzić w następujących postępowaniach: postępowaniu o zatwierdzenie układu, przyśpieszonym postępowaniu układowym, postępowaniu układowym i postępowaniu sanacyjnym.

Zadłużony przedsiębiorca nie może dowolnie wybrać rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego. Musi spełnić przesłankę ustawową nieprzekroczenia lub przekroczenia sumy wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem stanowiących 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem (art. 3 ust. 2- 4 pr. restr.).

Zobacz: Restrukturyzacja przedsiębiorstwa – najważniejsze informacje

Kiedy może być prowadzone przyśpieszone postepowanie układowe ?

Autorzy Raportu: „Postępowania upadłościowe i restrukturyzacyjne. Raport 2023”  podają, że  w 2022 r. „Przyspieszone postępowanie układowe rozpoczęło około 7% podmiotów (-)”.

Przyspieszone postępowanie układowe (PPU) umożliwia dłużnikowi zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności w uproszczonym trybie. Może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych [1] uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.

Jakie etapy obejmuje przyspieszone postępowanie układowe?

1. Przyspieszone postępowanie układowe inicjuje dłużnik składając do sądu restrukturyzacyjnego wniosek o jego otwarcie ( art. 227 ust. 1 pr. restr,).

2. W okresie tygodnia od dnia złożenia wniosku sąd na posiedzeniu niejawnym rozpoznaje wniosek wyłącznie na podstawie dołączonych do niego dokumentów  (art. 232 ust. 1- 2 pr. restr.).

3. Następnie sąd wydaje postanowienie o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego w którym wyznacza  nadzorcę sądowego ( art. 233 pr. restr.).

4. W terminie dwóch tygodni od dnia otwarcia przyspieszonego postępowania układowego nadzorca sądowy sporządza i składa sędziemu-komisarzowi: plan restrukturyzacyjny, spis wierzytelności oraz osobno spis wierzytelności spornych ( art. 261 pr. restr.).

5. Niezwłocznie po złożeniu ww. dokumentów przez nadzorcę, sędzia komisarz – wyznacza termin zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem (art. 263 ust. 1 pr. restr.).

6. Odbywa się głosowanie wierzycieli nad przyjęciem układu (art. 113 ust. 1, 119 ust. 1 pr. restr.).

7. Sąd na rozprawie rozpoznaje zawarty układ ( art. 164 ust. 2 pr. restr.).

Jakie są wymogi  formalne wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego?

Wniosek o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego powinien zawierać m.in.:

1) oznaczenie dłużnika,

2) propozycje układowe wraz ze wstępnym planem restrukturyzacyjnym oraz odpisami propozycji układowych w liczbie wystarczającej do doręczenia wszystkim wierzycielom,

3) wskazanie miejsc, w których znajduje się przedsiębiorstwo lub inny majątek dłużnika,

4) aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników,

5) bilans sporządzony przez dłużnika dla celów postępowania, na dzień przypadający w okresie trzydziestu dni przed dniem złożenia wniosku,

6) wykaz wierzycieli oraz  sumę wierzytelności,

7) wykaz wierzytelności spornych wraz z ich sumą.

Koszty związane ze złożeniem wniosku o otwarcie przyspieszonego  postępowania układowego – ile wynoszą?

Na koszty związane ze złożeniem wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego składa się:

1. Stała opłata sądowa od wniosku w kwocie 1 000 zł (art. 74 pkt 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

2. Zaliczka na wydatki przyspieszonego postępowania układowego [3] w wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego ( art. 230 pr. restr.).

Jak wynika z Obwieszczenia Prezesa GUS z dnia 20 października 2022 r. w trzecim kwartale 2022 r.  wyniosło ono  6 736,60 zł [2].

Istotne!

W przypadku, gdy wniosek zawiera  braki formalne, wtedy sąd restrukturyzacyjny wzywa  wnioskodawcę do ich uzupełnienia. Jeżeli braki nie zostaną uzupełnione w terminie tygodnia, wówczas wniosek zostaje zwrócony. Tak może być w przypadku nieuiszczenia zaliczki na poczet wydatków związanych z PPU.

Postanowienie o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego –  co zawiera

Po uwzględnieniu wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego sąd wydaje  postanowienie o jego otwarciu w którym:

1) wymienia imię i nazwisko dłużnika albo jego nazwę oraz numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku ich braku – inne dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację,

2) wyznacza nadzorcę sądowego [4],

3) oznacza godzinę wydania postanowienia ( art. 233 pr. restr.).

W świetle art. 189 ust. 1. pr. restr. dzień wydania postanowienia o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego, jest dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego.

Ochrona dłużnika przed egzekucją

Z dniem otwarcia PPU postępowanie egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej z mocy prawa układem rozpoczęte przed dniem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego. Zostaje zawieszone. Na wniosek dłużnika lub nadzorcy sądowego sędzia-komisarz postanowieniem stwierdza zawieszenie postępowania egzekucyjnego. Postanowienie doręcza się również organowi egzekucyjnemu. Po dniu otwarcia przyspieszonego postępowania układowego wszczęcie postępowania egzekucyjnego oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia lub zarządzenia zabezpieczenia roszczenia wynikającego z wierzytelności objętej z mocy prawa układem jest niedopuszczalne (art. 259 ust. 1 i ust. 3 pr. restr.).

Nadzorca sądowy w przyspieszonym postepowaniu układowym – jakie ma zadania do wykonania

Nadzorca sądowy to osoba, która posiada licencję doradcy restrukturyzacyjnego albo spółka handlowa w której wszyscy wspólnicy lub członkowie zarządu posiadają  powyższą licencję. Zarówno nadzorca sądowy  jak i spółka handlowa muszą posiadać konto doradcy restrukturyzacyjnego w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe ( art. 24 pr. restr.).

W przyspieszonym postępowaniu układowym do zadań nadzorcy sądowego należy w szczególności:

1) zawiadomienie wierzycieli o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego,

2) sporządzenie planu restrukturyzacyjnego i spisu wierzytelności,

3) ocena propozycji układowych, w tym, w razie potrzeby, doradztwo w zakresie ich zmiany w celu zapewnienia zgodności z prawem i możliwości ich wykonania, podejmowanie działań w celu złożenia przez wierzycieli możliwie największej liczby ważnych głosów, udział w zgromadzeniu wierzycieli oraz złożenie opinii o możliwości wykonania układu,

4) w przyspieszonym postępowaniu układowym – sporządzenie spisu wierzytelności spornych (art. 40 pr. restr.).

Jak wskazuje piśmiennictwo „W przyspieszonym postępowaniu układowym nadzorca ma także obowiązek sporządzenia spisu wierzytelności spornych. Spis ten sporządza w terminie 2 tygodni od otwarcia postępowania. Celem jego sporządzenia jest ustalenie, czy suma wierzytelności spornych nie przekroczyła 15%, co powoduje obligatoryjne umorzenie przyspieszonego postępowania układowego” [5].

Sprawdź: Restrukturyzacja firmy: Plan restrukturyzacyjny – co zawiera

Zwołanie zgromadzenia wierzycieli

Po złożeniu w/w dokumentów przez nadzorcę sądowego sędzia-komisarz bez zbędnej zwłoki wyznacza termin zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem. Zgromadzenie wierzycieli zwołuje się przez obwieszczenie, w którym określa się termin, miejsce i przedmiot obrad oraz sposób głosowania. Obwieszczenia dokonuje się co najmniej na dwa tygodnie przed terminem zgromadzenia wierzycieli ( art. 104 ust. 1, art.  105 ust. 1 – 2 pr. restr.)

„Miejsce zgromadzenia wierzycieli może być dowolne. Praktyka wskazuje, że zgromadzenia z niewielką liczbą wierzycieli mogą z powodzeniem i przy minimalnych kosztach odbywać się w siedzibie sądu. W wypadku większej liczby wierzycieli konieczne będzie wynajęcie odpowiednio dużej sali poza siedzibą sądu” – wyjaśniono w  piśmiennictwie [6]

O terminie zgromadzenia wierzycieli zwołanego w celu przyjęcia układu nadzorca sądowy zawiadamia wierzycieli umieszczonych w spisie wierzytelności, jednocześnie doręczając im m.in. propozycje układowe, informację o podziale wierzycieli umieszczonych w spisie wierzytelności ze względu na kategorie interesów, informację o sposobie głosowania na zgromadzeniu wierzycieli (art. 264 ust. 1 pr. restr.).

Głosowanie nad układem w PPU

Głosowanie na zgromadzeniu wierzycieli przeprowadza się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe. Wierzyciel, który stawił się osobiście na zgromadzeniu wierzycieli, może oddać głos ustnie do protokołu lub na piśmie. Niniejsze  głosowanie może zostać przeprowadzone również z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej ( art. 110 ust. 1 i ust. 6 pr. restr.).

Ważne!

Na zgromadzeniu wierzycieli pod głosowanie są poddawane  wszystkie propozycje układowe według kolejności ustalonej przez sędziego komisarza (art. 117 ust. 1 pr. restr.).

Przyjęcie układu

Zgodnie z art. 113  pr. restr. na zgromadzeniu wierzycieli można zawrzeć układ, jeżeli w zgromadzeniu uczestniczy co najmniej jedna piąta wierzycieli uprawnionych do głosowania nad układem. Art. 119 ust.  1. stanowi, że  układ zostanie przyjęty, jeżeli za układem wypowie większość głosujących wierzycieli, którzy oddali ważny głos, mających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom.

Na zgromadzeniu wierzycieli sędzia komisarz wydaje postanowienie w przedmiocie stwierdzenia przyjęcia układu (art. 120 ust. 1 pr. restr.).

Rozpoznanie układu przez sąd restrukturyzacyjny

Na zgromadzeniu wierzycieli sędzia komisarz wydaje postanowienie w przedmiocie stwierdzenia przyjęcia układu (art. 120 ust. 1 pr. restr.). Sąd restrukturyzacyjny rozpoznaje na rozprawie układ przyjęty na  zgromadzeniu wierzycieli. Rozprawa wyznaczona w celu rozpoznania układu odbywa się nie wcześniej niż po upływie tygodnia od dnia zakończenia zgromadzenia wierzycieli, na którym przyjęto układ (art. 164 ust. 2 pr. restr.).

„W pierwszej kolejności sąd bada prawidłowość wydania przez sędziego-komisarza postanowienia o stwierdzeniu przyjęcia układu, w tym zakresie ocenia prawidłowość wyliczeń prowadzących do wydania postanowienia o stwierdzeniu, jak również (gdy zachodzi taka konieczność) analizuje czy spełnione zostały przesłanki wskazane w art. 119 ust. 3 pr.r. (…).

(…) Dopiero w dalszej kolejności, po ustaleniu, że stwierdzenie przyjęcia układu nastąpiło prawidłowo, sąd przystępuje do analizy zasadności zastrzeżeń zgłoszonych przez wierzycieli przeciwko układowi i ocenia czy nie zachodzi któraś z przesłanek odmowy zatwierdzenia układu opisanych w art. 165 pr.r.(…)” – tak uzasadnienie Postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie – XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy z dnia 3 września 2020 r. (sygn. akt  XXIII Gz 471/20), Legalis

Po rozpoznaniu układu sąd restrukturyzacyjny może wydać:

• Postanowienie o zatwierdzeniu układu albo
• Postanowienie o odmowie zatwierdzenia układu lub
• Postanowienie o umorzeniu postepowania restrukturyzacyjnego.

Podsumujmy …

Przyśpieszone postępowanie układowe powinni wybierać mali i średni przedsiębiorcy, u których trudności finansowe nie są jeszcze zaawansowane.  Nie zawsze są bowiem przekonani do postępowania o zatwierdzenie układu i decydują się na postępowanie  prowadzone przez sąd. Ponadto zależy im także na ochronie przed prowadzonymi egzekucjami komorniczymi.  W PPU uzyskują  ją  z chwilą otwarcia postępowania.

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości  pomocy prawnej udzieli  Kancelaria  Radcy Prawnego Małgorzaty Gach z Krakowa.

Podstawa prawna:

Art. 3 ust.2, art.24, art. 40, art. 104 ust. 1, art. 105 ust. 1-2 , art. 110 ust. 1 i ust. 6, art. 113, art. 117, ust. 1, art. 119, art. 120 ust. 1, art. 164 ust. 2, art. 165 ust. 1-3,  art. 189 ust. 1, art. 227 ust. 1, art. 230, art. 232 ust. 1-2 , art. 233, art. 261, art.263, art. 259 ust. 1 i ust. 3, art. 264   Ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U.2022.2309).

Objaśnienie:

[1] Definicja wierzytelności spornej jest uregulowana w art. 65 ust. 5 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne.

[2] Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 20 października 2022 r. w sprawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale 2022 r. opublikowane w Dz.Urz.GUS.2022.37.

[3] Zaliczka na wydatki przyspieszonego postępowania układowego jest obligatoryjna.

[4] Nadzorca sądowy wyznaczany jest z listy licencjonowanych doradców restrukturyzacyjnych , która jest opublikowana w Krajowym Rejestrze  Zadłużonych

[5]  Tak Zimmerman P., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz. Wyd. 7, Warszawa 2022, Legalis , komentarz do  art. 40 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne

[6] Tak Zimmerman P., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz. Wyd. 7, Warszawa 2022, Legalis, komentarz do art. 105  ustawy – Prawo restrukturyzacyjne

Stan prawny na dzień 13 października 2023 roku

Małgorzata  Gach, Wanda Książek