Nieruchomości
NSA: O sposobie opodatkowania przychodów z najmu nieruchomości decyduje podatnik, a nie urząd skarbowy
W dniu 8 stycznia 2021 r. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców zwrócił się do Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskiem o podjęcie uchwały wyjaśniającej: „Czy w świetle przepisu art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 z późn. zm.) o zakwalifikowaniu przychodów z najmu składników majątkowych niezwiązanych z działalnością gospodarczą do wymienionego w tym przepisie źródła przychodów decydują kryteria przedmiotowe czy też zamiar (decyzja) podatnika?”.

Zobaczmy przepisy
Z art. 659 Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. 2020.1740) wynika, że najem jest to umowa w której „wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz (…) oznaczony w pieniądzach”. Zgodnie z dyspozycją art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT źródłami przychodów są: „najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze (…)”.
Naczelny Sąd Administracyjny podjął Uchwałę
W dniu 24 maja 2021 r. Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) w składzie siedmiu sędziów, po rozpoznaniu wniosku Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, podjął następującą Uchwałę (sygn. akt II FPS 1/21):
Przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze są zaliczane bez ograniczeń do źródła przychodów wymienionego w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 z późn. zm.), chyba, że stanowią składnik majątkowy mienia osoby fizycznej, który został przez nią wprowadzony do majątku związanego z wykonywaniem działalności gospodarczej.
W jaki sposób NSA ją uzasadnił?
W uzasadnieniu Uchwały NSA podkreślił: Jeżeli zatem podatnik: (…) jedynie lokuje nadwyżki posiadanych środków (uzyskiwanych z różnych źródeł przychodu) w zakup nieruchomości (w tym także lokali), które następnie wynajmuje, to nie można uznać, że składniki majątkowe związane są z działalnością gospodarczą”.
Następnie wskazał „że od 1 stycznia 2018 r. zmieniono art. 12 ust. 1 pkt 3 u.z.p.d.o.f. i wprowadzono dodatkową stawkę progresywną co do przychodów powyżej 100.000 zł. Obecnie obowiązują zatem dwie stawki zryczałtowanego podatku: 8,5% do kwoty 100 000 zł; od nadwyżki ponad tę kwotę ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 12,5% przychodów. (…) Wobec tego należy to rozumieć w ten sposób, że podatnik, który chce „wyłączyć” z majątku firmy i przenieść do majątku „prywatnego” (czyli nie związanego z działalnością gospodarczą) najem nieruchomości, wówczas powinien osiągając przychód powyżej 100.000 zł z tytułu najmu zapłacić wyższą stawkę podatku. Z samej wielkości osiąganego przychodu jak również liczby wynajmowanych nieruchomości nie da się jednak wyprowadzić wniosku, że nie jest to już przychód z najmu, a z działalności gospodarczej.
To zatem podatnik decyduje o tym czy „powiązać” określone składniki swojego mienia z wykonywaniem działalności gospodarczej, czy też zachować je w zarządzie majątkiem niezwiązanym z działalnością gospodarczą i oddać np. w najem. W niektórych przypadkach o tego rodzaju związaniu świadczyć będą obiektywne okoliczności, jak np. amortyzowanie danego składnika majątku jako środka trwałego w ramach działalności gospodarczej wskazuje, że przychody z najmu należy zaliczyć do źródła przychodów z działalności gospodarczej niezależnie od stanowiska samego podatnika (…).
Majątek osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą nie jest prawnie wyodrębniony od jej majątku niezwiązanego z działalnością gospodarczą (nazywanego również „prywatnym” lub „osobistym”), dlatego też przekazanie składnika majątku z prowadzonej działalności gospodarczej na inne własne potrzeby, w tym także zarobkowe poprzez oddanie go w najem, nie może być postrzegany jako bezskuteczny na gruncie podatkowym. Nastąpi w takim przypadku wyłącznie przesunięcie rzeczy z majątku związanego z działalnością gospodarczą do majątku niezwiązanego z taką działalnością, lecz nadal pozostającą mieniem tej samej osoby”.
Jak rozumieć wydaną Uchwałę ?
Podatnik ma tutaj możliwość wyboru. W przypadku, gdy wprowadzi mieszkania lub lokale użytkowe do ewidencji środków trwałych, wtedy uzyskany przychód opodatkuje jako firmowy. Jeżeli wycofa je z tejże ewidencji, wówczas będzie to przychód prywatny, a nie przychód z działalności gospodarczej.
Istotne!
Niniejsza uchwała wiąże swoją treścią sądy administracyjne. W dniu 22 czerwca 2021 r. NSA wydał dwa wyroki w sprawach o sygnaturach akt II FSK 2402/19 i II FSK 2403/19.
Komentarz Radcy Prawnego
Niewątpliwie wydana uchwała NSA ma znaczenie dla uporządkowania kwestii dotyczących zaliczania przychodów z tytułu najmu, dzierżawy do określonego źródła przychodu. Jest to istotne szczególnie dla sytuacji prawnych do dnia 31.12.2021 r. Wówczas bowiem jedynie najem prywatny mógł podlegać opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem od przychodów ewidencjonowanych (stawki 8,5%, 12.5%). Natomiast jeśli nieruchomości były traktowane jako wynajmowane w ramach działalności gospodarczej, to wówczas nie było możliwości skorzystania z ryczałtu.
Obecnie NSA przesądził, że to podatnik – osoba fizyczna sam decyduje czy posiadane przez niego i wynajmowane nieruchomości będzie zaliczał do majątku osobistego czy też firmowego.
Źródło: Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 maja 2021 r. (sygn. II FPS 1/21) – https://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/6D9B8E83C1
Stan prawny na dzień 15 lipca 2021 roku
Małgorzata Gach
Wanda Książek