Zostańmy w kontakcie

Prawo podatkowe

Przekazanie darowizny środków pieniężnych w najbliższej rodzinie – wybór interpretacji indywidualnych (1)

Darowizna środków pieniężnych w najbliższej rodzinie jest zwolniona z podatku od spadków i darowizn. Urząd skarbowy może ją jednak zakwestionować, jeżeli darczyńca nie zachowa właściwego sposobu dokumentowania darowizny. Publikowany artykuł odpowiada na pytanie: Kiedy darowizna środków pieniężnych będzie korzystała ze zwolnienia podatkowego?

Opublikowany

dnia

Przekazanie darowizny

Obraz autorstwa jannoon028 na Freepik

Darowizna środków pieniężnych – podstawa prawna

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego (k.c.)  przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Przykładem darowizny mogą być środki pieniężne darczyńcy. Umowa darowizny środków pieniężnych powinna zostać zawarta w formie pisemnej. Nie konieczne musi mieć ona formę aktu notarialnego. Z mocy art. 890 § 1 k.c. „(-) umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione”. Stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn (upsd) darowizna podlega podatkowi od  spadków i darowizn.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy?

W świetle art. 5 upsd obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych, czyli na osobie, która przedmiotowa darowiznę otrzymała. Przy nabyciu darowizny obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia  Przykładowo będzie to w dniu wpływu kwoty darowizny na rachunek jej nabywcy ( art. 6 ust. 1 pkt 4 upsd ).

Zwolnienie z podatku od spadków i darowizn dla  I grupy podatkowej

Jak wynika z art. 14ust. 1 i ust. 3 pkt 1 upsd  wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Grupa I obejmuje małżonka, zstępnych (tj. dzieci, wnuki, prawnuki), wstępnych ( tj. matkę, ojca, dziadków), pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

 „Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

    • 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej ” (art. 9 ust. 1 pkt 1 upsd).

Jakie są kryteria zwolnienia z podatku darowizny środków pieniężnych w najbliższej rodzinie ?

W celu  uzyskania zwolnienia podatkowego darowizny środków pieniężnych dokonywanej pomiędzy członkami najbliższej rodziny z podatku od spadków i darowizn należy :

  • zgłosić w „swoim” urzędzie skarbowym nabycie darowizny w terminie 6 miesięcy od dnia jej otrzymania – na formularzu SD-Z2,
  • udokumentować przekazanie środków pieniężnych tytułem darowizny przelewem na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym ( art. 4a ust. 1 upsd).

Ważne!

Jeśli wartość przekazywanej darowizny od tej samej osoby nie przekracza kwoty 36 120 zł, wtedy nie ma wymogu zgłaszania jej do urzędu skarbowego. Limit 36 120 zł liczony jest wówczas  jako suma darowizn „(-) w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok” (art. 4a ust. 4 pkt 1 upsd).

Co na to NSA ?

W mającej moc zasady prawnej uchwale z dnia 20 marca 2023 roku  (sygn. akt III FPS 3/22) podjętej w składzie 7 sędziów NSA wynika, że  warunkiem wystarczającym do skorzystania ze zwolnienia podatkowego uregulowanego w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn jest udokumentowanie przekazania środków pieniężnych przez darczyńcę

„(-) na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym (-)” . Niniejsza Uchwała uściśla ustawowe warunki zwolnienia  z podatku od darowizny.

Zwolnienie z podatku darowizny środków pieniężnych od osoby najbliższej – stanowisko organu interpretacyjnego

O tym kiedy otrzymana darowizna środków pieniężnych będzie  korzystać  ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn decyduje sposób jej przekazania przez darczyńcę.

Zobaczmy przykłady z interpretacji indywidualnych przepisów prawa podatkowego:

1. Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że w 2024 r. i w latach następnych mama podatniczki planuje przekazywać jej  „(-) darowizny pieniężne przeznaczone na wydatki związane z budową Pani domu jednorodzinnego (-)”. Darowizny środków pieniężnych będą przekazywane przelewem bankowym na rachunek bankowy, którego współwłaścicielem oprócz Wnioskodawczyni jest także jej małżonek. „Tytuł przelewu darowizny będzie zawierał słowa: «darowizna dla córki na budowę domu». Następnie w terminie 6 miesięcy od daty powstania obowiązku podatkowego darowizny będą zgłaszane (-) Naczelnikowi Urzędu Skarbowego (…) przez druk SD-Z2. Do urzędu będą przesyłane też potwierdzenia przelewu dotyczące otrzymanych darowizną środków pieniężnych”.

Podatniczka  chciała wiedzieć, czy w tym przypadku będzie zwolniona z podatku od spadków i darowizn.

Advertisement

W interpretacji indywidualnej z dnia 24 maja 2024 r. (sygn. 0111-KDIB2-2.4015.47.2024.1.DR) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) wyjaśnił, że:

„(-) otrzyma Pani darowizny od osoby zaliczonej do grona osób wymienionych w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Darowizny środków pieniężnych będą przekazywane przelewem bankowym na rachunek bankowy, którego jest Pani współwłaścicielem wraz z małżonkiem.

Wobec tego, będzie miała Pani prawo do skorzystania ze zwolnienia otrzymanych od matki darowizn środków pieniężnych na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli zostaną spełnione przesłanki określone w analizowanym przepisie, czyli:

– ich przekazanie udokumentuje Pani wpływem na Pani rachunek bankowy, przy czym może to być rachunek, którego jest Pani współwłaścicielem;

– złoży Pani zgłoszenie o ich nabyciu do organu podatkowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego”.

2. Zwolnieniem z podatku od spadków i darowizn objęte będzie przekazanie darowizny przez darczyńcę przekazem pocztowym na rachunek bankowy obdarowanego. Z podanego w interpretacji indywidualnej stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca zawarł umowę darowizny z ojcem. Darowana mu suma pieniężna „(-) przekraczała wartości wskazane w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn”. Darczyńca planuje w banku na rachunek podatnika (nabywca darowizny) wpłacić kwotę darowizny. Na potwierdzeniu wpłaty widoczne będą dane osobowe darczyńcy, (wpłacający) oraz wskazany tytuł dokonanej wpłaty tj. umowa darowizny. Następnie obdarowany zgłosi „(-) nabycie własności ww. środków pieniężnych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego”.

Podatnik zapytał, czy ten sposób przekazania darowizny  „(-) wypełni łącznie przesłanki z art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy uprawniające do zwolnienia z podatku nabycia środków finansowych?”

Organ skarbowy wyjaśnił, że:

„Przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie wymagają by otrzymanie środków pieniężnych musiało nastąpić w drodze przelewu bankowego. (-) Tym samym, darowizna środków pieniężnych poprzez wpłatę gotówki przez darczyńcę na rachunek nabywcy również będzie dopuszczalna, o ile zostanie właściwie udokumentowana.

Skoro zatem wpłaty środków pieniężnych na Pana konto bankowe dokona Pana ojciec to z dowodu przekazania będzie wynikało, że to Pana ojciec jako darczyńca dokonał wpłaty. Wpłata od Pana ojca (darczyńcy) zostanie udokumentowana dowodem przekazania na Pana rachunek (rachunek nabywcy)”. Tak interpretacja indywidualna  z dnia 28 października 2024 r. (sygn. 0111-KDIB2-2.4015.158.2024.1.KK).

Wątpliwości podatników

Wątpliwości podatników skupiają się wokół darowizny  z majątku wspólnego rodziców i dotyczą liczby zgłoszeń SD- Z2.

W interpretacji indywidualnej wydanej w dniu  15 czerwca 2023 r.,(sygn. 0111-KDIB2-3.4015.74.2023.1.ASZ) Dyrektor KIS zgodził się z podatniczką w kwestii, że:

Advertisement

 „(-) druk SD-Z2 pozwala na zgłoszenie darowizny otrzymanej tylko od jednego darczyńcy  − w celu skorzystania ze zwolnienia podmiotowego z podatku, obdarowany prawidłowo wykazał fakt otrzymania od rodziców środków pieniężnych sporządzając dwa oddzielne zgłoszenia SD-Z2, w których będzie wskazywał oddzielnie każdego z rodziców jako darczyńcę oraz połowę kwoty darowizny wynikającej z umowy”.

Podobnie w interpretacji indywidualnej w zakresie skutków podatkowych darowizny środków pieniężnych od rodziców zastępczych z dnia 8 lipca 2024 r. (sygn. 0111-KDIB2-2.4015.47.2024.1.DR) organ skarbowy stwierdził, że:

„(-) złożenie przez Panią zgłoszenia SD-Z2 od każdego z darczyńców, wraz z wymienionymi przez Panią dokumentami, tj. odpisem postanowienia Sądu o ustanowieniu rodziny zastępczej oraz potwierdzeniem otrzymanego przelewu, będzie wystarczające do skorzystania przez Panią ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn”.

 

O tym kiedy darowizna  środków pieniężnych nie będzie korzystała ze zwolnienia podatkowego napiszemy w drugiej części artykułu.

Podstawa prawna:

  1. Art. 888 § 1, art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061)
  2. Art. 1 ust. 1 pkt 2 , art. 4a ust. 1 i ust. 4 pkt 1 art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 9 ust. 1 pkt 1 Ustawy o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 596)

Stan prawny na dzień 2 stycznia 2025 roku

Małgorzata Gach, Wanda Książek

POMAGAM UKRAINIE

  • https://prawo-dla-ksiegowych.pl/kategoria/pomagam-ukrainie/

SKLEP

DODATKI DLA SUBSKRYBENTÓW

  • https://prawo-dla-ksiegowych.pl/zalozenie-spolki-cywilnej-krok-po-kroku-checklista-do-pobrania/
  • https://prawo-dla-ksiegowych.pl/dodatki-dla-subskrybentow/
  • https://prawo-dla-ksiegowych.pl/dodatki-dla-subskrybentow/
  • https://prawo-dla-ksiegowych.pl/10-powodow-dla-ktorych-warto-zalozyc-spolke-z-o-o/


Newsletter


Możesz też otworzyć formularz w pełnej formie w nowej karcie przeglądarki. Pamiętaj, że w każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera.

Administratorem Danych Osobowych jest Kancelaria Radcy Prawnego Małgorzata Gach z siedzibą w Krakowie (31-560) przy ul. Na Szaniec 17/9 (adres do korespondencji: ul. Bałuckiego 26/2, 30-318 kraków), identyfikująca się numerem NIP: 552 137 70 75, REGON: 3568592096, będąca właścicielem portalu prawo-dla-ksiegowych.pl, z którą jest możliwy kontakt poprzez e-mail: kontakt@prawo-dla-ksiegowych.pl lub m.gach@gach.pl. Informacje dotyczące przetwarzania udostępnionych danych przez Administratora Danych Osobowych znajdują się również w Polityce Prywatności oraz Regulaminie zawartym na portalu prawo-dla-ksiegowych.pl.

ŚLEDŹ TAKŻE

  • podatkiwspolkach.pl
  • prawo-dla-ksiegowych.pl
  • lexagit.pl

Prawo dla księgowych

MASZ PYTANIE?