Własny cel mieszkaniowy podatnik może także realizować w państwie unijnym

Obraz autorstwa freepik

Przypomnijmy  

Sprzedaż mieszkania przed upływem 5 lat od końca roku, w którym zostało nabyte lub wybudowane powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych w wysokości 19%. [1]. Można uniknąć tego podatku  korzystając z ulgi mieszkaniowej. Na podstawie  art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT ulga mieszkaniowa ma zastosowanie, nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, jeżeli przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości zostanie przeznaczony na własne cele mieszkaniowe.

„Wydatkowanie przychodu na własne cele mieszkaniowe oznacza, że celem podatnika jest realizacja potrzeby zapewnienia sobie tzw. «dachu nad głową», dążenie, aby w tym nowym lokalu mieszkać” – tak NSA w wyroku z dnia 4 lipca 2018 r. (sygn. akt II FSK 1935/16, Legalis nr 1805909).

Zamknięty katalog wydatków, które stanowią własne cele mieszkaniowe podatnika zawiera art. 21 ust. 25 ustawy o PIT.

Zobacz: Podatek od sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych przed upływem pięciu lat – jak można uniknąć jego zapłaty

Nabycie  nieruchomości w jednym z państw unijnych – czy jest możliwe

Z dyspozycji art. 21 ust. 27 ustawy o PIT wynika, że w przypadku ponoszenia wydatków na cele mieszkaniowe w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej, ma  zastosowanie zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131. Musi wtedy istnieć podstawa prawna wynikająca z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, na którego terytorium podatnik ponosi wydatki na cele mieszkaniowe.

Podatnik może skorzystać z ulgi mieszkaniowej zakupując mieszkanie w Belgii

W lipcu 2019 r. Wnioskodawczyni zakupiła nieruchomość mieszkalną. Obecnie jest w trakcie jej sprzedaży. Środki finansowe, które uzyska ze sprzedaży chce przeznaczyć na zakup mieszkania w Belgii. Planuje zamieszkać w tym kraju na stałe.

Podatniczka  chciała wiedzieć, czy przysługuje jej ulga podatkowa, w sytuacji gdy mimo iż nie upłynęło jeszcze pięć lat od zakupu nieruchomości, pieniądze uzyskane ze sprzedaży tej nieruchomości wyda na zakup mieszkania w Belgii (państwo należące do Unii Europejskiej), które zaspokoi  jej potrzeby mieszkaniowe?

Zdaniem Wnioskodawczyni:

„dochód ze sprzedaży nieruchomości jest wolny od podatku po upływie pięciu lat od nabycia. Przed upływem tego okresu sprzedający może skorzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeśli przeznaczy przychód na własne cele mieszkaniowe.

Katalog wydatków stanowiących własne cele mieszkaniowe podatnika zawiera art. 21 ust. 25 ww. ustawy. Jest to m.in. zakup nieruchomości w Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej”.

W interpretacji indywidualnej z dnia 26 października 2022 r. (sygn. 0115-KDIT2.4011.554.2022.1.KC) Dyrektor  Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) uznał stanowisko podatniczki za prawidłowe. Wyjaśnił, że „Zakup lokalu mieszkalnego położonego w Belgii, będącej państwem członkowskim Unii Europejskiej, mieści się w dyspozycji ww. przepisu. Ponadto, w przypadku nabycia nieruchomości na terytorium Belgii, warunek określony w art. 21 ust. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostanie spełniony,(…)”, ponieważ w dniu 20 sierpnia 2001 r. została podpisana  umowa między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Belgii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania oraz zapobiegania oszustwom podatkowym i uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (publ. Dz. U. z 2004 r., nr 211, poz. 2139 ze zm.).

…  dwa lokale mieszkalne w Portugalii

W dniu 10 maja 2019 r. podatniczka nabyła mieszkanie w Polsce w drodze darowizny. W październiku 2021 r. zbyła je i planuje zakupić dwa mieszkania w Portugalii dla własnych celów mieszkaniowych .

Organ skarbowy stwierdził, że:

„(…) w przedmiotowej sprawie zastosowanie znajdą przepisy zawarte w Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Portugalską w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, sporządzonej w Lizbonie dnia 9 maja 1995 r. (Dz. U. z 1998 r. nr 48 poz. 304 ze zm.), (…)” Zatem „(…) nie ma przeszkód prawnych, aby przeznaczając środki pieniężne ze sprzedaży własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, na nabycie dwóch lokali mieszkalnych w Portugalii, znajdujących się  w różnych miastach, mogła Pani skorzystać ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131  w zw. z art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. a) i ust. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jak wskazała Pani w opisie sprawy – Pani życie zawodowe jest podzielone miedzy A. a B., gdzie również Pani pracuje. Wraz z rodziną mieszka Pani w A., ale jako że trzy dni w tygodniu pracuje Pani też w B. to i tam musi Pani gdzieś mieszkać”. Tak Interpretacja indywidualna z dnia 31 stycznia 2022 r. (sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.1077.2021.2.ACZ).

… jedno mieszkanie w Hiszpanii

W opisie wniosku podatnik wskazał, że część przychodu uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości przeznaczył na zakup udziału ułamkowego wynoszącego ½ w prawie własności lokalu mieszkalnego położonego w Hiszpanii. W mieszkaniu położonym w Hiszpanii będzie przebywał około 4-5 miesięcy w roku. W tym okresie jednocześnie będzie Pan mieszkał w tym mieszkaniu i pracował zdalnie a tym samym będzie zaspokajał w tym okresie swoje potrzeby mieszkaniowe.

Organ interpretacyjny wyjaśnił, że:

„W przypadku nabycia nieruchomości na terytorium Hiszpanii warunek określony w art. 21 ust. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – zostanie spełniony, w myśl bowiem art. 26 ust. 1 zdanie pierwsze umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Hiszpanii o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku podpisanej w Madrycie dnia 15 listopada 1979 r. (Dz. U. z 1982 r. Nr 17, poz. 127)”

Zatem:

„(…) uzyskany przez Pana przychód ze sprzedaży nieruchomości, (…) został wydatkowany na zakup mieszkania w Hiszpanii, w którym zamierza Pan mieszkać i pracować zdalnie, to osiągnięty dochód korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Spełnione bowiem zostały określone w tej ustawie przesłanki uprawniające do zastosowania przedmiotowego zwolnienia, w tym warunek określony w art. 21 ust. 27 ustawy dotyczący istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, na którego terytorium będzie Pan ponosił wydatki na cele mieszkaniowe”. Tak interpretacja indywidualna  z dnia 3 października 2023 r. (sygn. 0112-KDIL2-1.4011.590.2023.2.KP).

Ważne!

Zakup mieszkania za granicą w celu korzystania z niego przez część roku nie wyklucza stosowania ulgi mieszkaniowej. Potwierdza to:

• interpretacja indywidualna z dnia 14 września 2023 r. (sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.569.2023.1.ACZ) oraz
• interpretacja indywidualna z dnia 10 maja 2024 r. (sygn. 0115-KDIT3.4011.369.2024.1.RS).

Podsumujmy…

Zakup nieruchomości mieszkalnej w jednym z państw unijnych może stanowić własny cel mieszkaniowy podatnika. Podatnik nie musi przez cały rok mieszkać w tejże nieruchomości . Jak wskazuje organ skarbowy „(…) istotne jest więc, aby wydatkowanie przychodu było ukierunkowane na zrealizowanie własnych potrzeb mieszkaniowych podatnika” [2] .

W tym przypadku:

„(…) chodzi (…) o wykorzystywanie nabytej nieruchomości (np. mieszkania) na potrzeby zamieszkiwania w nim, w tym również jeżeli będzie miało ono miejsce jedynie przez część roku podatkowego. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie określa żadnego minimalnego okresu zajmowania nieruchomości na własne cele mieszkaniowe” [3].

Podstawa prawna: Art. 10 ust. 1 pkt  8, art.  21 ust. 1 pkt 131,  art. 21 ust. 25 , art. 21 ust. 27 , art. 30e ust. 1 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 226).

Objaśnienie:

[1] W art. 10 ust. 1 pkt  8 ustawy o PIT prawodawca „formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego (…)” – tak interpretacja indywidualna  z dnia 3 października 2023 r. (sygn. 0112-KDIL2-1.4011.590.2023.2.KP).

[2] Tak interpretacja indywidualna z dnia 10 maja 2024 r. (sygn. 0115-KDIT3.4011.369.2024.1.RS).

[3] Tak interpretacja indywidualna z dnia 14 września 2023 r. (sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.569.2023.1.ACZ).

Stan prawny na dzień 22 sierpnia 2024 r.

Małgorzata Gach, Wanda Książek