Prawo gospodarcze
Uważaj na konwersję pożyczki na udziały
Niejednokrotnie w toku działalności spółki pojawia się potrzeba dokapitalizowania działalności. Możliwości w tym zakresie jest wiele (np. dopłaty w spółce z o.o., kredyt, emisja obligacji, wejście do spółki nowego inwestora), ale bardzo często odbywa się to na zasadzie prostego udzielenia spółce pożyczki przez wspólnika. W pewnym jednak momencie, o ile pożyczek tych nie uda się wcześniej spłacić pojawić się może problem. Za dużo zobowiązań a za niski kapitał zakładowy. Może by zatem zamienić – skonwertować te zobowiązania na kapitał?
Konwersja pożyczki na kapitał – jak ją przeprowadzić?
Modele prawne przeprowadzenia konwersji pożyczki na kapitał są dwa.
Pierwszy model zakłada wniesienie przez wspólnika na pokrycie nowych akcji/udziałów wkładu niepieniężnego w postaci wierzytelności o zwrot pożyczki. Jak każda operacja aportowa (obejmująca wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo) do spółki kapitałowej, także i taki wkład powodowałby powstanie po stronie wspólnika wnoszącego wkład przychodu do opodatkowania. Pamiętać trzeba, że od 1 stycznia 2018 r przychód ten odnoszony jest do wartości rynkowej przedmiotu wkładu (w przeszłości był odnoszony do wartości nominalnej objętych akcji lub udziałów).
Ten sposób konwersji nie był i nie jest także i obecnie korzystny podatkowo.
Drugi model, który był wykorzystywany w praktyce zakładał:
- podwyższenie gotówkowe tj. zasadę że nowe akcje lub udziały miały zostać pokryte wkładem pieniężnym
- umowne potrącenie wierzytelności wspólnika o zwrot pożyczki z wierzytelnością spółki do wspólnika o pokrycie kapitału zakładowego.
Korzyścią zastosowania tego modelu była możliwość przyjęcia, że podwyższony kapitał zakładowy jest w tym przypadku pokrywany wkładem pieniężnym, zatem na tym etapie nie pojawia się przychód do opodatkowania.
Stanowisko NSA w zakresie konwersji pożyczki na udziały
Niestety w pewnym momencie pod wpływem orzecznictwa sądów administracyjnych (wyroki NSA z dnia 25 czerwca 2014 r. (II FSK 1799/12), wyrok NSA z dnia17 grudnia 2014 r. (II FSK 2758/12) czy wyrok WSA w Krakowie z dnia 23 marca 2017 r. (I SA/Kr 129/17), zaczęła dominować linia interpretacyjna niekorzystna dla podatników.
Zakłada ona generalnie zrównanie pod kątem podatkowym obu opisanych modeli konwersji pożyczki na udziały. Skutkiem tego, także zastosowanie modelu nr 2 zakładającego wkład pieniężny i potrącenie, także wiąże się z powstaniem po stronie wspólnika konwertującego pożyczkę na udziały – przychodu do opodatkowania.
Zatem decydując się na konwersję pożyczki na udziały należy w taki sposób rozplanować całą operację, aby obciążenia podatkowe były możliwie najmniejsze. Jest to możliwe do przeprowadzenia, choć może się wiązać z koniecznością podjęcia pewnych dodatkowych, nieco wymuszonych czynności.
