Tajemnice przedsiębiorstwa – co to takiego?

Definicja „tajemnicy przedsiębiorstwa”

Definicję „tajemnicy przedsiębiorstwa” zawiera art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji zgodnie z którą przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje które:

• posiadają wartość gospodarczą,

• nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo    nie są łatwo dostępne dla takich osób,

• są utrzymywane w poufności, czyli nie zostały udostępnione publicznie.

„W orzecznictwie sądowym, na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji formułuje się tezę, że na tajemnicę przedsiębiorcy składają się dwa elementy: materialny (informacja o określonej treści, mająca wartość gospodarczą) oraz formalny – wola utajnienia danych informacji. Tajemnicę przedsiębiorcy stanowią informacje znane jedynie określonemu kręgowi osób i związane z prowadzoną przez przedsiębiorcę działalnością, wobec których podjął on wystarczające środki ochrony w celu zachowania ich w poufności. Informacja staje się «tajemnicą», kiedy przedsiębiorca przejawia wolę zachowania jej jako niedostępnej dla osób trzecich” – tak WSA w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 5 stycznia 2023 r. (sygn. II SA/Wa 1091/22, Legalis nr 2887029).

Istotne!

W uzasadnieniu wyroku z dnia 5 września 2001 r. (sygn. akt I CKN 1159/00, Legalis nr 51073) SN podkreślił:

 „że zakresem tajemnicy nie mogą być objęte informacje powszechnie znane lub takie, o których treści każdy nimi zainteresowany może się legalnie dowiedzieć”.

Co obejmuje informacja techniczna i technologiczna

Zgodnie z uzasadnieniem wyroku WSA w Warszawie z 15 marca 2012 r., (sygn. akt II SA/Wa 128/12, Legalis nr 474439):

„informacja techniczna obejmuje całokształt wiadomości dotyczących urządzeń eksploatowanych przez przedsiębiorcę, związanych z cyklem produkcyjnym, natomiast informacja ma charakter technologiczny, kiedy dotyczy sposobów wytwarzania formuł chemicznych, wzorów i metod działania” .

Na czym polega poufność informacji

Judykatura wskazuje, że:

„nie każda informacja o charakterze technicznym, technologicznym, organizacyjnym (lub jeszcze innym) dla przedsiębiorstwa może być przedmiotem tajemnicy, ale wyłącznie taka, która ma pewną wartość gospodarczą (w szczególności jest źródłem zysku lub pozwala na zaoszczędzenie kosztów) dla przedsiębiorcy dzięki temu, że pozostanie poufna”[1].

Dana informacja będzie tajemnicą przedsiębiorstwa wtedy:

„kiedy przedsiębiorca ma wolę, by pozostała ona tajemnicą dla pewnych kół odbiorców, konkurentów, wola ta dla innych osób musi być rozpoznawalna. (…) Wystarczającą przesłanką dla uznania pewnych danych za objętych tajemnicą przedsiębiorstwa jest to, że mają one wartość gospodarczą dla przedsiębiorcy, który podjął kroki w celu utajnienia tych danych”.

Tak wskazał WSA w    Gliwicach w uzasadnieniu wyroku z dnia 10 maja 2022 r.( sygn. akt III SA/Gl 252/22, Legalis nr 2703127) .

Istotne!

W uzasadnieniu wyroku z dnia 3 października 2000 r. ( sygn. akt I CKN 304/00, Legalis nr 49105) SN podkreślił, że:

„wykorzystanie przez pozwanego we własnej działalności gospodarczej informacji (wiadomości), względem których skarżąca nie podjęła niezbędnych działań w celu zapewnienia im poufności, należy traktować w kategoriach użycia powszechnej, aczkolwiek specjalistycznej wiedzy, wobec której skarżąca nie ma żadnych ustawowych uprawnień”.

Wartość gospodarcza informacji objętych tajemnica przedsiębiorstwa – pogląd w orzecznictwie

Każda informacja stanowiąca tajemnicę przedsiębiorcy powinna posiadać określoną wartość gospodarczą. W art. 11 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji:

„Ustawodawca nie wskazuje wprost co faktycznie oznacza sformułowanie «wartość gospodarcza», nie określa również w żaden sposób jak należy ową wartość gospodarczą ustalić. Uznać należy, że taką informacją będzie taka, która w jakiś sposób wpływa na wartość danego przedsiębiorstwa na rynku. Może być to informacja pomagająca generować zyski lub zaoszczędzić pieniądze” [2].

Jak podkreśla judykatura:

„wartość gospodarcza może wyrażać się w sposób pozytywny poprzez wycenę określonego dobra jako wartości niematerialnej i prawnej (przykładowo znaku towarowego, prawa autorskiego, czy pewnego unikalnego rozwiązania organizacyjnego, mającego trwałe zastosowanie i kreującego pewną wartość), posiadającą określoną wartość, dającą się ująć w określonych jednostkach pieniężnych (wycenić), która zarazem powinna zostać wyceniona jako przynależne uprawnionemu wartości (co do przedsiębiorstwa może znaleźć uchwytny wymiar w dokumentach księgowych oraz sprawozdaniu finansowym jako wartość niematerialna i prawna). Przejawem tej wartości może być w konkretnej sytuacji także potencjalna szkoda, jaką wykonawca może ponieść w razie, gdyby informacja została upowszechniona szerszemu gronu podmiotów” [3].

Przykładowo Krajowa Izba Odwoławcza w uzasadnieniu wyroku  z dnia 6 marca 2023 r. w sprawie o sygn. akt KIO 448/23 (Legalis nr 2908317) zauważa:

„że poznanie strategii budowania ceny przez firmy funkcjonujące w tym samym sektorze może spowodować utratę korzyści w postaci przyszłych kontraktów, co przełoży się na całokształt działalności biznesowej. Dodatkowo same wyjaśnienia cenowe wskazują na poziom stosowanej marży, który jednolicie uważany jest przez orzecznictwo i doktrynę za mogący stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa”.

 

Jakie informacje mogą stanowić tajemnice przedsiębiorstwa – przykłady z orzecznictwa

W świetle orzecznictwa sądowego tajemnicami przedsiębiorstwa może być:

„sposób kalkulacji ceny ofertowej, czy sposób budowania strategii cenowej, (…). Metoda kalkulacji ceny jest efektem doświadczenia danego przedsiębiorcy i zdobytego know-how, przez co informacje te posiadają wartość gospodarczą dla przedsiębiorcy. Ich ujawnienie mogłyby doprowadzić do znacznego zmniejszenia przychodów przedsiębiorstwa oraz ograniczenia liczby klientów” ( uzasadnienie wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 21 marca 2023 r. KIO 649/23, Legalis nr 2922817).

Będą nimi również:

• „informacje dotyczące rynku świadczenia hurtowych usług dostępu szerokopasmowego rodzajowo mieszczą się w pojęciu informacji, które mogą stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa. Są to bowiem m.in. informacje o infrastrukturze telekomunikacyjnej, sposobach wykorzystania tej infrastruktury oraz udziałach przedsiębiorców telekomunikacyjnych świadczących usługi na rynku właściwym” – uzasadnienie wyroku NSA z dnia 17 sierpnia 2017 r., (sygn. akt II GSK 3485/15, Legalis nr 1672093),

• „informacje o osobach, które będą wykonywać zamówienie wraz z informacją o ich kwalifikacjach, (…). Mając na uwadze specyfikę rynku usług informatycznych, charakteryzującą się szybkim tempem rozwoju, a co za tym idzie koniecznością dysponowania wykwalifikowaną kadrą specjalistów, informacje o kwalifikacjach, jak również potencjale kadrowym wykonawców, mają znaczenie gospodarcze” – uzasadnienie wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 5 września 2008 r. (sygn. akt KIO/UZP 874/08, Legalis nr 117812),

• „dane obrazujące wielkość produkcji i sprzedaży, a także źródła zaopatrzenia o zbytu. Ponadto sposób wyliczenia ceny, metodologia wdrożenia, opis funkcjonalny systemu, zawierający «know-how» wykonawcy, mogą stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli powstają na potrzeby konkretnego postępowania o zamówienie publiczne” – uzasadnienie wyroku WSA w Warszawie z dnia 18 stycznia 2013 r., (sygn. akt II SA/Wa 1328/12 , Legalis nr 636374).

Ważne!

„Tajemnicę przedsiębiorstwa stanowić mogą także wyniki prób i badań, które nie nadają się do praktycznego zastosowania (tzw. ślepe uliczki), np. zakończone niepowodzeniem próby wykorzystania jakiejś nowej substancji do określonego celu, informacje o ujemnych skutkach używania leku lub środka ochrony roślin (np. pestycydu) albo wstępne projekty rozwiązań technologicznych, wymagające dalszych prac rozwojowych i wdrożeniowych. Dostęp do tych informacji redukuje koszty prowadzenia samodzielnych poszukiwań oraz może stanowić punkt wyjścia do dalszych prac rozwojowych prowadzonych w danej branży”- tak Komentarz do art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji    J. Szwaja (red.), Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz. Wyd. 5, Warszawa 2019, Legalis .

 

Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa – na czym polega

Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa polega na podjęciu odpowiednich działań:

„o charakterze zarówno fizycznym jak i prawnym, takich jak np.: wprowadzone przez wykonawcę wewnętrzne reguły obiegu dokumentów oraz dostępu do informacji, postanowienia w umowach z pracownikami oraz kontrahentami, jak również technologie zabezpieczające bezpieczeństwo sieci informatycznych przedsiębiorstwa czy też sposobu przechowywania dokumentów. Powyższe wyjaśnienia powinny być poparte odpowiednimi dowodami jak np.: polityka ochrony informacji poufnych czy polityka wewnętrznego obiegu dokumentów bądź też klauzule umowy lub umowy o zachowaniu poufności (…)” – tak uzasadnienie wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 5 kwietnia 2022 r. (sygn. akt KIO 778/22, Legalis nr 2763511).

Przeczytaj także: Know- how firmy należy chronić tak jak tajemnice przedsiębiorstwa

 

Podstawa prawna:

• Art. 11 ust. 2 Ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. 2022.1233),
• Art. 55(1) pkt 8 Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U.2022.1360)

 

Objaśnienie: [1] Tak wynika z uzasadnienia wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 4 marca 2022 r. (sygn. akt KIO 437/22, Legalis nr 2728178)

[2] Tak wynika z uzasadnienia wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 6 marca 2023 r. (sygn. akt KIO 448/23, Legalis nr 2908317) [3] Tak wynika z uzasadnienia    Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 4 sierpnia 2022 r. (sygn. akt KIO 1823/22, Legalis nr 2885594)

 

Stan prawny na dzień 18 maja 2023 roku

Małgorzata Gach

Wanda Książek