Problem techniczny systemu CEIDG – zmiana zasad opodatkowania za 2022 – wyjaśnienie Ministerstwa Finansów

Obraz autorstwa Rochak Shukla na Freepik

Przypomnijmy

W dniu 1 stycznia 2022 r. wszedł w życie Polski Ład. Wielu mikroprzedsiębiorców (małe firmy) poprzez elektroniczny system teleinformatyczny Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) zmieniło dotychczasową formę opodatkowania prowadzonej działalności gospodarczej na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub podatek liniowy. Podatnicy byli przekonani, że płacą podatek zgodnie ze swoim wyborem. Tymczasem w październiku 2023 r. urzędy skarbowe zaczęły wysyłać im wezwania w sprawie rozliczenia podatku za 2022 r. wg skali podatkowej bądź podatku liniowego (dopłata podatku), ponieważ w systemie CEIDG nie była widoczna zmiana formy opodatkowania.

O możliwości wystąpienia problemów w funkcjonowaniu CEIDG został wydany  Komunikat

W dniu 5 stycznia 2022 r. Ministerstwo Rozwoju i Technologii (MRiT) wydało Komunikat:

„W związku ze zwiększonym ruchem w systemie Biznes.gov.pl i CEIDG, mogą wystąpić problemy z poprawnym działaniem niektórych funkcjonalności. Pracujemy nad rozwiązaniem problemów i usprawnieniem przepływu danych w systemie (…)”.

Organ interpretacyjny twierdzi, że wina jest po stronie podatników  

W wydanych interpretacjach podatkowych organ skarbowy nie widzi winy z powodu awarii w systemie teleinformatycznym CEIDG, która spowodowała, że złożony przez podatnika wniosek zmieniający dotychczasową formę opodatkowania był nieskuteczny.

W interpretacja indywidualnej wydanej w dniu 7 września 2023 r. (sygn. 0115-KDWT.4011.42.2023.2.DS) Dyrektor  Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że:

„nie jest sporny fakt, że w składanym elektronicznie wniosku o wpis do CEIDG nastąpił: «brak wyboru opodatkowania» i że nie złożył Pan ww. oświadczenia w tym zakresie w formie papierowej. W związku z tym nie można uznać, że skutecznie złożył Pan oświadczenie o wyborze ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Na powyższą ocenę nie ma wpływu to, że brak wyboru formy opodatkowania był wynikiem awarii systemu. Istotne jest bowiem, że oświadczenie nie zostało złożone.

(…) Również fakt, że drugi wspólnik spółki cywilnej wybrał opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie oznacza, że może Pan przychody uzyskane przez Pana z działalności gospodarczej prowadzonej w formie spółki cywilnej w 2022 i 2023 roku opodatkować ryczałtem. (…). Biorąc pod uwagę powyższe, przychody uzyskane przez Pana z działalności gospodarczej prowadzonej w formie spółki cywilnej w 2022 i 2023 roku, powinny zostać przez Pana opodatkowane według skali podatkowej (czyli na zasadach wynikających z art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych)”.

Tożsame stanowisko wynika z interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora KIS w dniu 10 października 2022 r. (sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.696.2022.2.AP):

„Wniosek o zmianę formy opodatkowania został przez Pana zgłoszony zgodnie z zasadami dotyczącymi funkcjonowania Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. (…). Podjął Pan kroki celem ustalenia powodu nieskutecznego złożenia wniosku o zmianę do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – dzwonił Pan do Urzędu Skarbowego. (…).

Skoro w ustawowym terminie nie dokonał Pan wyboru opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, to właściwą formą opodatkowania podatkiem dochodowym dochodów z Pana działalności gospodarczej jest opodatkowanie według skali podatkowej.

(…). Zatem, nieskuteczne zgłoszenie w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej zmiany formy opodatkowania należy uznać za niedopełnienie stosownych obowiązków”.

Zobacz e- book: Spółka cywilna. Praktyczny poradnik

Podobne stanowisko zawiera również interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora KIS w dniu 10 maja 2023 r. (sygn. 0115-KDIT3.4011.296.2023.1.KP).

Ministerstwo Finansów poznało problem małych firm

O problemach podatników, które uniemożliwiały im przejście na inną formę opodatkowania dowiedział się Minister Finansów (MF). W dniu 6 grudnia 2023 r. do Ministra Finansów została skierowana interpelacja poselska nr 207. Chodziło w niej o wyjaśnienie problemu w funkcjonowaniu systemu CEIDG, który może pogrążyć małe firmy.

Wnosząca ja posłanka podkreśliła, że podatnicy:

„dokonali prawidłowo zgłoszeń i mają wydruk z systemu CEIDG zgodnie z ustawowym terminem dokonania takiej zmiany. Co więcej, w systemie widoczny jest ślad po logowaniu się w dniu dokonania zmiany, ale zmiana nie została zarejestrowana. Urzędy skarbowe nie przyjmują ani wyjaśnień, ani wydruków z CEIDG z dokonaną zmianą, wzywają do korekty i dopłaty podatku za 2022 r.”. Prosiła także o zajęcie  się tą sprawą w trybie pilnym.

Resort finansów przypomniał

Odpowiadając w dniu 29 grudnia 2023 r. na interpelacje poselską nr 207 (znak DPP1.054.1.2023) upoważniony przez  MF Marcin Łoboda – Sekretarz Stanu Szef Krajowej Administracji Skarbowej przypomniał, że ustawowe terminy na wybór opodatkowania firmy:

„nie są (…) terminami procesowymi, lecz terminami materialnymi. Takie terminy nie podlegają przywróceniu . (…) Zgodnie z obowiązującymi przepisami, podatnik może wybrać formę opodatkowania w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód w roku podatkowym albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu”.

Podkreślił jednocześnie:

„Uchybienie powyższemu terminowi powoduje skutek prawny – wygaśnięcie uprawnienia do złożenia takiego oświadczenia. W związku z powyższym, nawet stosując wyrażoną w art. 2a Ordynacji podatkowej, zasadę rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika, organy podatkowe nie mają prawnej możliwości przywrócenia takiego terminu” .

Ministerstwo Finansów wiedziało o problemie przedsiębiorców

„Ministerstwo Finansów pozostawało w kontakcie z MRiT, które poinformowało o przeanalizowaniu szczegółowo wielu przypadków i problemów w zakresie zgłoszenia zmiany formy opodatkowania przez CEIDG, zgłoszonych zarówno przez naczelników urzędów skarbowych oraz samych przedsiębiorców. (…) MRiT wskazało, (…) Wnioski CEIDG były generowane prawidłowo, często zawierały podpis, ale brakowało ich ostatecznego wysłania do urzędu. Powyżej wskazane powody skutkowały brakiem wpływu dokumentów do naczelników urzędów skarbowych” – czytamy w odpowiedzi na niniejszą interpelację poselską.

W jaki sposób Ministerstwo Finansów zamierza rozwiązać istniejący problem podatników?

Ministerstwo Finansów zapewnia podatników, że:

„w sytuacji gdy brak właściwego odnotowania skutków dokonanego przez podatnika zgłoszenia wynika z okoliczności istniejących po stronie administracji publicznej (np. ewentualne błędne działania systemu informatycznego lub organu podatkowego), zgłoszenie jest traktowane jako dokonane. Podczas weryfikacji tych okoliczności w pełni stosowana jest wspomniana powyżej zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika”.

Odpowiadający na interpelacje poselską nr 207 / 2023 zdecydował o skierowaniu do Dyrektorów Izb Administracji Skarbowych w najbliższym czasie pisma, w którym wskaże:

„aby w przypadku uprawdopodobnienia przez podatnika, że dokonał złożenia oświadczenia o wyborze formy opodatkowania – organy podatkowe rozstrzygały takie sprawy na korzyść podatnika w myśl art. 2a Ordynacji podatkowej” .

Istotne!

Wymieniony wyżej art. 2a Ordynacji podatkowej odnosi się do konstytucyjnej zasady in dubio pro tributario.

„Zasada in dubio pro tributario jest jedną z dyrektyw wykładni prawa i ma zastosowanie wtedy, gdy interpretacja przepisu prawa przy zastosowaniu wszystkich jej kontekstów (językowego, systemowego, funkcjonalnego) nie daje zadowalających rezultatów. Tylko w przypadku, gdy rezultat przeprowadzonej wykładni, mimo zastosowania różnych metod interpretacji, pozwala na przyjęcie alternatywnych względem siebie treści normy prawnej, prawidłowym rozwiązaniem jest wybór znaczenia, które jest korzystne dla podatnika” – tak Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 30 marca 2023 r. w sprawie o sygn. akt III FSK 1373/22, Legalis

Przeczytaj również: Co z zasadą in dubio pro tributario po 1 stycznia 2016 r.

Źródło: SEJM  RP, Interpelacja nr 207 do ministra finansów w sprawie problemu w funkcjonowaniu systemu CEIDG, który może pogrążyć małe firmy

Stan na dzień 31 stycznia 2024 r.

Małgorzata Gach, Wanda Książek