Zawezwanie do próby ugodowej – zmiana w kodeksie cywilnym od 30 czerwca 2022 r.

W świetle art. 184 zd. pierwsze Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.) sprawy cywilne, których charakter na to zezwala, mogą być uregulowane drogą ugody zawartej przed wniesieniem pozwu. Chodzi tutaj o wszczęcie postępowania pojednawczego, a konkretnie złożenie do sądu wniosku o zawezwanie do próby ugodowej (art. 185 k.p.c.).

Zawezwanie do próby ugodowej w sprawie dochodzonego roszczenia ma na celu doprowadzenie do polubownego zawarcia porozumienia pomiędzy wnioskodawcą (wierzyciel) i przeciwnikiem (dłużnik). Przykładowo wierzyciel może zaproponować dłużnikowi spłatę zadłużenia w ratach.

Złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej przed zmianą przepisów przerwie bieg przedawnienia

W obowiązującym stanie prawnym bieg przedawnienia przerywa każda czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia (art. 123 § 1 pkt 1 Kodeksu cywilnego).

Potwierdza to stanowisko Sądu Najwyższego wynikające z uzasadnienia wyroku dnia z 17 czerwca 2021 r. (sygn. akt II CSKP 104/21).  SN stwierdził w nim:

„(…) że każde zawezwanie do próby ugodowej powoduje przerwę biegu przedawnienia. (…)  Zdaniem Sądu orzekającego w obecnym składzie, prawidłowa wykładnia przywołanego wyżej przepisu prowadzi do wniosku, że kwalifikacja określonej czynności jako <<przedsięwziętej bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia>> ma charakter generalny i odnosi się do <<każdej czynności przed sądem>> należących do tej samej kategorii.”

Powyższe oznacza, że złożony wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w postępowaniu pojednawczym przerywa bieg przedawnienia żądanego roszczenia. Natomiast po jego zakończeniu termin przedawnienia rozpoczyna się od nowa. Zatem z postępowania pojednawczego można korzystać kilka razy.

Zobacz: Czy zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg przedawnienia roszczenia?

Złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej po zmianie przepisów nie przerwie już biegu przedawnienia

W dniu 27 grudnia 2021 r. Prezydent RP podpisał Ustawę z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2021 poz. 2459).

Rozszerzył w niej m.in. art. 121 Kodeksu cywilnego (K.c.) poprzez wprowadzenie następującej zmiany:

Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu:

„(…)

5) co do roszczeń objętych umową o mediację – przez czas trwania mediacji;

6) co do roszczeń objętych wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej – przez czas trwania postępowania pojednawczego”.

Natomiast w art. 123 § 1 K.c. uchylił jego pkt 3, czyli przerwanie biegu przedawnienia przez wszczęcie mediacji.

Od dnia 30 czerwca 2022 r. zawezwanie do próby ugodowej spowoduje zawieszenie terminu przedawnienia, ale nie jego przerwanie. Z chwilą zakończenia postępowania pojednawczego będzie on biegł w dalszym ciągu.

Generalnie zawieszenie biegu terminu przedawnienia polega na tym, że przez pewien czas termin ten nie rozpoczyna biegu, a jeśli został już rozpoczęty, to bieg ten ulega wstrzymaniu na okres, który nie będzie wliczany do terminu przedawnienia. 

Praktycznie oznacza to, że po ustaniu przyczyn zawieszenia czas sprzed zawieszenia sumuje się z czasem po zawieszeniu – zaś do przedawnienia dochodzi zatem dopiero wtedy, gdy łączny, zsumowany czas przekroczy wskazany w ustawie termin przedawnienia.

Przykład:

Roszczenie z umowy pożyczki udzielonej przez wierzyciela X, przedawni się w dniu 30 maja 2023 r. Wierzyciel X złożył wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w dniu 1 kwietnia 2023 r. Bieg przedawnienia spłaty pożyczki zostaje wtedy zawieszony. Przeprowadzone w dniu 15 maja 2023 r. postępowanie pojednawcze nie zakończyło się zawarciem ugody sądowej. Oznacza to, że wobec zawieszenia terminu przedawnienia, termin przedawnienia winien zostać w tym przypadku wydłużony o 1,5 miesiąca. Wierzyciel ma czas do upływu tak ustalonego terminu przedawnienia wnieść sprawę do sądu. 

Natomiast rozpoczęcie mediacji będzie skutkowało zawieszeniem terminu przedawnienia przez czas trwającej mediacji. Po jej zakończeniu przedawnienie biegnie dalej.

Istotne!

Jak stanowią przepisy przejściowe do mediacji oraz postępowania pojednawczego wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosowane będą przepisy dotychczasowe.

Podstawa prawna:

Art. 1 pkt 1-2, art. 8 Ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2021. 2459) – https://www.dziennikustaw.gov.pl/DU/2021/2459

Małgorzata Gach

Wanda Książek