Prawo spółek
Restrukturyzacja firmy: Kto i kiedy może z niej skorzystać
Rozpoczynamy cykl artykułów w których przedstawiamy najważniejsze informacje dotyczące postępowania restrukturyzacyjnego 2023.

Prowadzenie działalności gospodarczej jest z natury rzeczy obciążone istotnym ryzykiem. Nigdy nie da wykluczyć powstania problemów finansowych. W przypadku jednak, jeśli poziom zadłużenia firmy będzie wzrastał, warto pomyśleć o jej restrukturyzacji. Ma ona na celu oddłużenie firmy, a tym samym uniknięcie sądowego ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy.
Zobaczmy nieco statystyki
Z raportu „Postępowania upadłościowe i restrukturyzacyjne. Raport 2023” autorstwa wywiadowni gospodarczej MGBI wynika, że:
„w poprzednich latach dało się zauważyć znaczne zwiększenie zainteresowania procedurami restrukturyzacyjnymi, a w 2022 r. ten trend jeszcze bardziej przybrał na sile. W omawianym okresie restrukturyzację rozpoczęło 2290 firm, co oznacza wzrost o niemal 24% w porównaniu do roku 2021 i aż o 203% względem roku 2020”.
Najwięcej postępowań restrukturyzacyjnych:
„(bo 389) rozpoczęto w 2022 r. w województwie mazowieckim, co nie powinno dziwić – to właśnie w tym regionie działa najwięcej firm w naszym kraju. Na drugim miejscu znalazło się województwo śląskie (280 restrukturyzacji), a na trzecim wielkopolskie (267)”.
Kiedy może być przeprowadzona restrukturyzacja firmy?
Zagadnienia związane z niewypłacalnością przedsiębiorców zawierają dwa normatywne akty prawne: ustawa – Prawo upadłościowe [1] oraz ustawa – Prawo restrukturyzacyjne [2].
Jak wskazuje piśmiennictwo:
„Prawo restrukturyzacyjne wspólnie z prawem upadłościowym stanowi kompleksową regulację prawną, której przedmiotem są relacje pomiędzy niewypłacalnym lub zagrożonym niewypłacalnością dłużnikiem a jego wierzycielami”. (tak Hrycaj A., Prawo i postępowanie restrukturyzacyjne, Warszawa 2019, s. 15).
Na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne restrukturyzacja firmy może być przeprowadzona wtedy, gdy przedsiębiorca (dłużnik) jest niewypłacalny lub zagrożony niewypłacalnością.
W świetle art. 11 ust. 1-2 ustawy – Prawo upadłościowe dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Można domniemywać, że przedsiębiorca znajduje się w stanie niewypłacalności, jeżeli posiada przekraczające trzy miesiące opóźnienie w nieuregulowaniu swoich zobowiązaniach finansowych. Dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
Sprawdź: Upadłość przedsiębiorcy: Wniosek o ogłoszenie upadłości
Natomiast przez dłużnika zagrożonego niewypłacalnością należy rozumieć dłużnika, którego sytuacja ekonomiczna wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny.
„Zagrożenie niewypłacalnością” – pogląd w piśmiennictwie
Literatura prawnicza wskazuje, że:
„Zagrożenie to taki stan, w którym przewidujemy możliwość wystąpienia niewypłacalności, ale ta niewypłacalność jeszcze nie występuje. Wystarczy tu niewielki stopień prawdopodobieństwa, na co wskazuje zwrot «może stać się» . (…) Na przykład przedsiębiorca, który kupił wiosną maszynę do przerobu rzepaku na olej, z terminem płatności odroczonym do jesieni, kiedy to ma osiągnąć przychody ze sprzedaży oleju, znajduje się w stanie oczywistego zagrożenia niewypłacalnością od chwili, gdy oficjalne dane na temat katastrofalnej wiosennej suszy dają pewność, że zbiorów rzepaku w danym roku nie będzie. Na razie wypłacalny, z dużym prawdopodobieństwem nie osiągnie planowanych przychodów, a zatem zaprzestanie spłacania zobowiązań – z chwilą nadejścia ich terminu wymagalności” (tak Zimmerman P. , Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz. Wyd. 7, Warszawa 2022, [w:] Komentarzu do art. 6 ust. 1 ustawy -Prawo restrukturyzacyjne, Legalis)
Co to jest zdolność restrukturyzacyjna
Zdolność restrukturyzacyjna jest to możliwość występowania jako dłużnik w postępowaniu restrukturyzacyjnym przyznana określonym podmiotom gospodarczym w art. 4 ust. 1 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne.
Niniejszą zdolność posiadają:
- Przedsiębiorcy .
- Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, proste spółki akcyjne i spółki akcyjne nieprowadzące działalności gospodarczej.
- Wspólnicy osobowych spółek handlowych ponoszący odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem. Będą ”to: wszyscy wspólnicy spółki jawnej, komplementariusze w spółce komandytowej i komandytowo-akcyjnej. (-) Aby harmonijnie przeprowadzić restrukturyzację wszystkich odpowiadających za te same długi, konieczne jest uznanie zdolności restrukturyzacyjnej nie tylko spółki, ale i jej wspólników” [3].
- Wspólnicy spółki partnerskiej.
Ważne!
Zdolności restrukturyzacyjnej nie posiada spółka cywilna. Ma ją natomiast każdy z jej wspólników, ponieważ jest przedsiębiorcą w zakresie wykonywanej przez siebie działalności gospodarczej [4] .
Zobacz nasze e- booki:
W następnym artykule zajmiemy się wnioskiem o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego składanym do sądu przez dłużnika.
Podstawa prawna:
- Art. 3 ust. 1 , art. 4 ust. 1, art. 6 ust. 1, Ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U.2022.2309),
- Art. 11 ust. 1-2 Ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U.2022.1520).
Objaśnienie:
[1] ustawa – Prawo upadłościowe: Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U.2022.1520)
[2] ustawa – Prawo restrukturyzacyjne: Ustawa z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U.2022.2309)
[3] Tak wskazuje Zimmerman P. , Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz. Wyd. 7, Warszawa 2022 [w:] Komentarzu do art. 4 ust. 1 ustawy – Prawo upadłościowe
[4] Z treści art. 4 ust. 2 Ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. 2023.221) wynika, że „Przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej”.
Stan prawny na dzień 25 lipca 2023 roku
Małgorzata Gach
Wanda Książek