Objaśnienia podatkowe dotyczące wykorzystania funduszu na cele inwestycyjne

O podatku estońskim pisaliśmy w poniższych artykułach:

• NOWY ŁAD a podatek estoński
• NOWY ŁAD – Estoński CIT – nowe wyjaśnienia Ministra Finansów z 23 grudnia 2021 r.

Kto może skorzystać z przepisów dotyczących funduszu na cele inwestycyjne

Katalog podmiotów uprawnionych do zastosowania przepisów dotyczących funduszu na cele inwestycyjne jest analogiczny do katalogu podmiotów, które mogą skorzystać z regulacji dotyczących podatku estońskiego. Od 1 stycznia 2022 r. mogą to być zatem spółki kapitałowe, ale i także spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne, które pozostają spółkami osobowymi.

Wymogiem istotnym jest, aby wspólnikami takich podmiotów pozostawały jedynie osoby fizyczne, spółki takie nie mogą także posiadać udziałów, akcji w innych spółkach, ani też nie mogą być wspólnikami spółek osobowych.

Jednym z ważniejszych wymogów pozostaje to, że spółka korzystająca z funduszu na cele inwestycyjne musi generalnie uzyskiwać przychody z działalności operacyjnej. Przychody pasywne stanowić mogą poniżej 50% wartości przychodów. Szczegóły zawiera Ustawa o CIT oraz objaśnienia podatkowe z 10.12.2021 r.

Wyłączeniu podlegają m.in. przedsiębiorstwa finansowe, podmioty działające na terenie specjalnej strefy ekonomicznej, czy też podmioty, które powstały lub uczestniczyły w określonych w ustawie działaniach restrukturyzacyjnych.

Fundusz na cele inwestycyjne

Przepisy wskazują, że fundusz na cele inwestycyjne może powstać wyłącznie z zysku osiągniętego za rok poprzedzający rok podatkowy, w którym taki fundusz został utworzony. Funduszu na cele inwestycyjne nie będą mogli zatem tworzyć podatnicy rozpoczynający w roku podatkowym działalność, w roku poprzednim z natury rzeczy nie mogli osiągnąć zysku.

Kolejnym warunkiem pozostaje wpłacenie równowartości środków pieniężnych odpowiadających wartości odpisu na fundusz na cele inwestycyjne nie później niż w dniu dokonania odpisu na wyodrębniony wyłącznie w tym celu rachunek, prowadzony dla podatnika. Środki te muszą pochodzić wyłączanie z zysku podmiotu, nie mogą natomiast pochodzić z pożyczki (kredytu), dotacji, subwencji, dopłat ani innych form wsparcia finansowego.

Zaznaczyć należy, że środki zgromadzone na funduszu na cele inwestycyjne muszą zostać wydatkowane na te cele nie później niż w roku podatkowym następującym po roku, w którym dokonano odpisu, chyba że podatnik przekaże do właściwego naczelnika urzędu skarbowego informację o planowanych inwestycjach wskazującą rok wydatkowania tych środków oraz wydatkowanie tych środków nastąpi nie później niż w trzecim roku podatkowym następującym po roku, w którym dokonano tego odpisu.

Jaka korzyść z funduszu na cele inwestycyjne

Podstawowa korzyść z funduszu na cele inwestycyjne polega na tym, że podatnik spełniający wymogi może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów odpisy na wyodrębniony w kapitale rezerwowym ww. fundusz utworzony na cele inwestycyjne w roku utworzenia tego funduszu (art. 15 ust, 1hb Ustawy o CIT).

Ważne jest, że środki z tego funduszu mogą być wydatkowane na:

1)  nabycie fabrycznie nowych środków trwałych lub wytworzenie środków trwałych,

2) opłaty ustalone w umowie zgodnie z art. 3 ust. 4 lub 6 ustawy o rachunkowości, z wyłączeniem umowy leasingu operacyjnego, w części stanowiącej spłatę wartości początkowej środków trwałych – zaliczonych do grup 3-8 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT), wydanej na podstawie odrębnych przepisów, zwanej dalej „Klasyfikacją”, z wyłączeniem samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego oraz innych składników majątku służących głównie celom osobistym wspólników spółki lub członków ich rodzin”.

Skorzystanie z możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych odpisów na fundusz inwestycyjny skutkuje brakiem możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych nabytych za środki z funduszu, zaś w przypadku sprzedaży ww. środków trwałych, również nie jest możliwe uwzględnienie w kosztach wydatków na ich nabycie lub wytworzenie.

Jakie są skutki naruszenia zasad wykorzystania funduszu na cele inwestycyjne?

Jak wynika z przepisów Ustawy o CIT oraz objaśnień podatkowych

„W przypadkach, kiedy:

1) środki pochodzące z funduszu na cele inwestycyjne wydatkowane zostaną przez podatnika na inne cele niż „cele inwestycyjne”, lub

2) środki pochodzące z funduszu na cele inwestycyjne wydatkowane zostaną przez podatnika na cele inwestycyjne, ale sfinansowane zostaną lub zwrócone w jakiejkolwiek formie, lub

3) środki z takiego funduszu zostały sfinansowane z uzyskanej przez podatnika pożyczki (kredytu), dotacji, subwencji, dopłaty lub z innych form uzyskanego przez podatnika wsparcia finansowego bądź zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie, lub

4) w danym roku podatkowym podatnik nie spełnił warunków wymaganych wobec podmiotów mogących tworzyć fundusz na cele inwestycyjne, tj. warunków wymienionych w art. 28j ust. 1 pkt 2–6 ustawy o CIT (warunku poziomu przychodów pasywnych, zatrudnienia, formy organizacyjno-prawnej, rodzaju posiadanych praw majątkowych przez spółkę i wspólników, co do stosowania ustawy o rachunkowości), lub

5) podatnik nie wydatkował środków na cele inwestycyjne co do zasady w terminie do końca roku podatkowego następującego po roku, w którym dokonano odpisu na fundusz albo wydatkował te środki z przekroczeniem tego terminu

to wówczas podatnik obowiązany jest zaliczyć do swoich przychodów równowartość zaliczonych uprzednio do kosztów uzyskania przychodów środków zgromadzonych na funduszu oraz kwot odpisanych lub wypłaconych z funduszu w kwocie odpowiadającej nieprawidłowym wydatkom lub odpisom (art. 12 ust. 1 pkt 6b-6d i ust. 1aa ustawy o CIT)”.

Dodatkowe zobowiązanie podatkowe

W przypadku, gdy u podatnika powstanie przychód – w związku z sytuacją bądź naruszeniem zasad – w dniu powstania tych przychodów podatnik obowiązany będzie wpłacić do urzędu skarbowego specjalne, tj. dodatkowe i niewynikające z podstawowych rozliczeń CIT, zobowiązanie podatkowe. Zobowiązanie to określa się w wysokości kwoty odsetek naliczonych od dnia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odpisów na taki fundusz, do dnia powstania tego przychodu, według stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych obowiązującej w dniu dokonania odpisu

Podsumowanie

Fundusz na cele inwestycyjne, pomimo istnienia pewnych wymogów prawnych dla jego funkcjonowania może być również ciekawą alternatywą dla podmiotów faktycznie przeznaczających istotne środki na inwestycje, a nie korzystających np. z regulacji dotyczących podatku estońskiego.

W takim przypadku odpis na fundusz na cele inwestycyjne może być od razu zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, zamiast klasycznego wieloletniego zaliczania odpisów amortyzacyjnych do kosztów uzyskania przychodów.

Małgorzata Gach