Prawo gospodarcze
Dopłaty czy pożyczka – co korzystniejsze dla wspólników i spółki cz. 2
Kontynuując wątek pożyczki do spółki z o.o. czy dopłaty do tego podmiotu wskazać trzeba także na koszty podatkowe. Powstaje pytanie co korzystniejsze dopłaty czy pożyczka?

Udzielenie pożyczki spółce z o.o. przez wspólnika
W przypadku pożyczki do spółki z o.o. udzielenie pożyczki takiej spółce przez wspólnika nie powoduje obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (art. 9 pkt. 10 lit. i) ustawy z dnia z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych). Pożyczki tego typu są bowiem zwolnione od ww. podatku.
Kwota pożyczonych pieniędzy nie stanowi też dla spółki będącej pożyczkobiorcą przychodu do opodatkowania (art. 12 ust. 4 pkt 1) ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych). Skoro wpływ pożyczki nie jest po stronie spółki z o.o. przychodem podatkowym, to także zwrot kapitału pożyczki (kwoty pożyczonej) nie może stanowić dla spółki kosztu uzyskania przychodu.
Natomiast z pewnym wyjątkiem, koszt uzyskania przychodu – ma zasadach typowych – o ile kwota pożyczki została wydatkowana w celu uzyskania, zachowania i zabezpieczenia źródła przychodu – winny stanowić zapłacone odsetki od pożyczki.
Z kolei u pożyczkodawcy – wspólnika udzielającego pożyczki – opodatkowaniu powinny podlegać otrzymane odsetki. Zaznaczyć jednakże trzeba, że spółka wypłacając odsetki na rzecz osoby fizycznej pełni w tym przypadku funkcję płatnika, co za tym idzie jest zobowiązana obliczyć podatek, pobrać podatek (wg stawki 19 % – zryczałtowany podatek dochodowy, bez uwzględniania jakichkolwiek kosztów) i przekazać pobrany podatek na rachunek właściwego organu podatkowego. Wyjątek od tej zasady dotyczy przypadków, w których wspólnik – osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą obejmującą udzielanie kredytów czy pożyczek. W takiej sytuacji odsetki powinny być opodatkowane samodzielnie przez przedsiębiorcę wg. wybranej przez niego formuły. W przypadku wspólnika – podatnika podatku dochodowego od osób prawnych podatek od odsetek liczony będzie wg stawki 19 % i opodatkowywany bezpośrednio w tym podmiocie.
Ograniczenia – tzw. cienka kapitalizacja
Jak już była mowa powyżej generalnie odsetki wypłacane przez spółkę wspólnikowi stanowić winny koszt uzyskania przychodów. W niektórych jednak przypadkach zaliczenie odsetek do kosztów uzyskania przychodów może zostać ograniczone. Chodzi tutaj o tzw. cienką kapitalizację.
Regulacja w tym zakresie zawarta została generalnie w art. 16 ust. 1 pkt. 60) i 61) u.p.d.p. W pewnym uproszczeniu ograniczenia w zakresie zaliczania odsetek do kosztów dotyczą tzw. kwalifikowanych udziałowców, a zatem tych sytuacji, w których pożyczka została udzielona w taki sposób, że udzielił jej/udzieliły jej:
- podmiot, który bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż 25 % udziałów (akcji) spółki,
- podmioty, które łącznie udzieliły pożyczki podatnikowi, jeżeli łączna suma posiadanych przez nie bezpośrednio lub pośrednio udziałów (akcji) spółki wynosi nie mniej niż 25 %,
- podmiot, w którym co najmniej 25 % udziałów (akcji) bezpośrednio lub pośrednio posiada podmiot trzeci, który równocześnie posiada bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25 % udziałów spółki.
Regulacja w tym zakresie w podanej wyżej formule obowiązuje od 1.01.2015 r. – poprzednio definicja ta nie obejmowała powiązań pośrednich.
Kiedy stosuje się przepisy ograniczające
Przepisy ograniczające zaliczanie odsetek do kosztów uzyskania przychodów stosuje się, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25 % udziałów (akcji) tej spółki, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki – w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec tych podmiotów, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek.
Zaznaczyć należy, że zgodnie z art. 15c u.p.d.p. spółki, które otrzymały pożyczki od podmiotów powiązanych (udziałowców kwalifikowanych) mogą nie stosować wynikających z tych przepisów ograniczeń w zaliczaniu odsetek od takiej pożyczki do kosztów uzyskania przychodów, jeżeli zdecydują o stosowaniu zasad określonych ww. przepisie Ustawy. Metoda tam przedstawiona pozwoli na zaliczenie do kosztów podatkowych odsetek do określonego limitu, bez weryfikowania, od jakich podmiotów pochodzą udzielane pożyczki. Przepis ten wskazuje przy tym na maksymalną sumę odsetek, które mogą zostać zaliczone do kosztów, przy czym podatnicy powinni pamiętać, że wartość odsetek od pożyczek podlegająca zaliczeniu do kosztu uzyskania przychodów w danym roku podatkowym, nie może być wyższa niż wartość odpowiadająca 50 % zysku z działalności operacyjnej, ustalonego za dany rok podatkowy zgodnie z ustawą o rachunkowości. Jeżeli podatnik nie zaliczy odsetek od pożyczek do kosztów uzyskania przychodów w danym roku podatkowym, uprawienie do takiego odliczenia będzie mu przysługiwało w następnych, kolejno po sobie następujących 5 latach podatkowych.
