Prawo spółek
Umorzenie udziałów w spółce z o.o. z czystego zysku lub w związku z obniżeniem kapitału zakładowego (cz. 2)
W poprzednim wpisie dotyczącym umorzenia udziałów w spółce z o.o. wskazałam na kilka podstawowych kwestii dotyczących takiego umorzenia. Dzisiaj trochę o sposobach rozliczenia takiego umorzenia, bowiem umorzenie udziałów w spółce z o.o. może zostać przeprowadzone bądź z czystego zysku lub też w związku z obniżeniem kapitału zakładowego.
Umorzenie udziałów w spółce z o.o. z czystego zysku
Najlepszym rozwiązaniem jest oczywista sfinansowanie umorzenia z tzw. czystego zysku zapisanego zwykle na kapitale zapasowym lub kapitałach rezerwowych spółki. Chodzi tutaj o kwoty wynikające z zysków lat ubiegłych które nie zostały wypłacone a uchwałą zwyczajnych zgromadzeń przekazane na ww. kapitały spółki.
W celach rozliczeniowych nie powinny być wykorzystywane np. kwoty agio emisyjnego – tj. nadwyżki ceny emisyjnej nad wartością nominalną udziałów przy ich wydaniu – ponieważ w żadnym razie nie można powiedzieć aby ich źródłem był czysty zysk. To samo dotyczy innych kwot na kapitałach zapasowych np. kwot z dopłat wspólników do spółki.
Umorzenie udziałów w spółce z o.o. z czystego zysku ma niewątpliwe taką zaletę, że nie jest wówczas konieczne obniżenie kapitału zakładowego i związana z tym tzw. procedura konwokacyjna. Nadto uchwała w tej sprawie nie wymaga formy notarialnej. Procedura konwokacyjna wiąże się z kolei z obowiązkiem ogłoszenia o obniżeniu kapitału zakładowego w Monitorze Sądowym i Gospodarczym z wezwaniem wierzycieli do zgłoszenia sprzeciwu wobec obniżenia w ciągu trzech miesięcy licząc od daty ogłoszenia. O ile wierzyciele tacy zgłosiliby się do spółki powinni być przez nią zabezpieczeni. Regulacja ta wynika z faktu, że w prawie polskim kapitał zakładowy pełni generalnie funkcję zabezpieczającą.
W tej formule umarzane udziały są rozliczane właśnie z czystego zysku. Skutkiem tego należy mieć na względzie, że po umorzeniu części udziałów bez zmiany kapitału zakładowego powstanie sytuacja w której iloczyn udziałów pozostałych jeszcze w spółce i ich wartości nominalnej nie będzie się zgadzał z wysokością nominalnego kapitału zakładowego – wtedy konieczne może być „wyrównanie” wartości nominalnej udziałów, tak aby przeliczenia się zgadzały.
Generalnie natomiast skoro umorzenie udziałów dokonuje się w tym przypadku z tzw. czystego zysku – nie będzie zmian w samym kapitale zakładowym, nie dochodzi zatem w tym przypadku do zmiany umowy spółki i konieczności uzyskania konstytutywnego wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS.
Umorzenie udziałów w spółce z o.o. w związku z obniżeniem kapitału zakładowego
W przypadku jeśli w spółce z o.o. brak jest wystarczającej ilości czystego zysku, lub też spółka zamierza ów czysty zysk wykorzystać w innym celu w tym m.in. na wypłatę dywidendy – możliwe jest przeprowadzenie umorzenia udziałów w spółce z o.o. w związku z obniżeniem jego kapitału zakładowego. W taki stanie rzeczy kapitał zakładowy spółki ulega obniżeniu o kwotę stanowiącą wartość iloczynu udziałów podlegających umorzeniu oraz ich wartości nominalnej. Uchwała w tym zakresie musi zostać zaprotokołowana przez notariusza w formie notarialnej.
Z kolei o wymaganej w tym modelu procedurze konwokacyjnej była już mowa powyżej. Zaznaczyć też trzeba, że skoro wierzyciele mają okres 3 miesięcy na zgłoszenie swoich roszczeń i dopiero po tym czasie obniżenie kapitału zakładowego może zostać zgłoszone do rejestru przedsiębiorców KRS to procedura jest dość długotrwała.
Wiąże się też z wyższymi kosztami dla spółki w tym m.in. obejmującymi: notariusza spisującego uchwałę w sprawie obniżenia kapitału zakładowego spółki, koszty ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym czy koszty sądowej rejestracji obniżenia kapitału.
Oczywista to jaka procedura umorzenia udziałów w spółce z o.o. może zostać w danym przypadku wdrożona, decyduje stan faktyczny, który wymaga każdorazowej analizy.
Pamiętać też trzeba, że np. umorzenie przymusowe lub automatyczne są instytucjami pozwalającymi na zabezpieczenie interesów spółki przed czasami negatywnymi działaniami wspólników.
Zatem jeśli chciałbyś uchronić spółkę przed negatywnymi skutkami np. działalności konkurencyjnej wspólnika czy też jego działaniem na szkodę spółki, względnie jeśli wspólnik ma podjąć określone działania dla spółki w określonym terminie – możesz wszystkie te elementy odpowiednio zabezpieczyć.
W tym zakresie musisz właściwie uregulować zasady umorzenia przymusowego lub automatycznego w spółce. Wówczas w przypadku negatywnych działań takiego wspólnika uzyskasz instrument wyeliminowania go ze spółki i ograniczenia tym samym dalszych negatywnych skutków jego zachowania.
