Prawo cywilne
Umowa o dzieło a ZUS – nowy obowiązek w 2021
Umowa o dzieło jest umową cywilnoprawną. W świetle art. 627 Kodeksu cywilnego przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
W orzecznictwie podkreślono, że „niezbędnym elementem umowy o dzieło, określanej jako umowa o pewien określony rezultat pracy i umiejętności ludzkich, jest to, aby starania przyjmującego zamówienie doprowadziły w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu” (wyrok NSA z dnia 25 września 2020 r.(sygn. akt II GSK 3992/17).
Z danych GUS wynika, że „liczba osób, z którymi została zawarta umowa zlecenie lub umowa o dzieło, a które nie były nigdzie zatrudnione na podstawie stosunku pracy w 2019 r. wyniosła ok. 1,2mln (…)” [1] .
Od 1 stycznia 2021 r. przedsiębiorcy mają obowiązek zgłoszenia informacji o zawieranych umowach o dzieło do ZUS.
Zobaczmy przepisy
Regulację prawną w tym zakresie zawiera art. 36 ust. 17 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U 2020.266): Płatnik składek lub osoba fizyczna zlecająca dzieło informuje Zakład o zawarciu każdej umowy o dzieło, jeżeli umowa taka zawarta zostanie z osobą, z którą nie pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy nie wykonuje pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, w terminie 7 dni od dnia zawarcia tej umowy.
Ważne!
Na internetowej stronie ZUS czytamy, że „nie ma obowiązku informowania ZUS o zawartych umowach o dzieło podmiot lub jednostka organizacyjna (np. stowarzyszenie fundacja, spółka prawa handlowego, itp.) jeżeli nie jest płatnikiem składek, tj. nie jest zobowiązany do zarejestrowania się w ZUS jako płatnik składek ze względu na brak obowiązku zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych co najmniej jednego ubezpieczonego.
Osoba fizyczna, która zawarła umowę o dzieło musi ją zgłosić bez względu na to czy jest zarejestrowana w ZUS jako płatnik składek czy też nie” .
W jaki sposób należy zgłosić zawarcie umowy o dzieło w 2021 r.
Umowy o dzieło zawarte od 1 stycznia 2021 r. należy wykazać na formularzu RUD „Zgłoszenie umowy o dzieło”. Wprowadza go art. 1 ust. 1 pkt 24 Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 grudnia 2020 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, (…) informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów [2] .
Niniejszy formularz składa się w ciągu 7 dni od zawarcia umowy. Można go przekazać do właściwego oddziału ZUS w wersji papierowej lub elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE).
ZUS wyjaśnia, że umowy o dzieło, które są wykazywane w formularzu RUD nie są tytułem do ubezpieczeń społecznych i nie są oskładkowane [3] .
Kara grzywny za brak zgłoszenia umowy o dzieło – ile wynosi
Zgodnie z art. 98 ust. 1 pkt 2 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych płatnik składek który „nie zgłasza wymaganych ustawą danych (…) podlega karze grzywny do 5.000 złotych”.
Płatnicy pytają – ZUS odpowiada
Kto podpisuje dokument RUD?
Dokument RUD podpisuje – co do zasady – zamawiający, co jest istotne szczególnie w przypadku zawierających takie umowy przez osoby fizyczne, które nie są płatnikami składek.
Jednak w przypadku podmiotów prawnych, jednostek organizacyjnych, czy osób fizycznych będących płatnikami składek – tak jak w przypadku innych dokumentów przekazywanych do ZUS – formularz RUD może być podpisany przez osobę upoważnioną (czy upoważnione biuro rachunkowe).
Czy mogę wysłać do ZUS formularz RUD za wiele osób, z którymi zawarłam umowę o dzieło?
W formularzu RUD dostępnym na PUE ZUS można przekazać informację o maksymalnie dziesięciu umowach o dzieło zawartych z danym wykonawcą. Dla każdego wykonawcy należy wypełnić odrębny formularz RUD.
W formularzu RUD do wypełnienia i wydruku można przekazać informację o maksymalnie dziesięciu umowach o dzieło zawartych z danym wykonawcą. Na jednym formularzu można wykazać umowy dla maksymalnie dziesięciu wykonawców.
Pierwsza umowa o dzieło była zawarta w grudniu 2020 r., umowa ta kończy się z dniem 31.01.2021 r. Bez dnia przerwy jest zawierana kolejna umowa o dzieło od dnia 1.02.2021 r. jako kontynuacja poprzedniej. Czy należy zgłosić umowę o dzieło zawartą w dniu 1.02.2021 r. na RUD?
Jeśli po zakończeniu jednej umowy jest zawierana z daną osobą kolejna umowa – bez żadnego dnia przerwy (umowy takie są zawierane cyklicznie), to należy zgłosić do ZUS każdą taką umowę, która jest zawarta po 1 stycznia 2021 r. Tym samym umowę o dzieło zawartą np. 31.01.2021 r. z datą realizacji od 1.02.2021 r. należy zgłosić do ZUS.
Podstawa prawna:
– art. 36 ust. 17, art. 49 ust. 2 pkt 9, art. 97 ust. 1 pkt 2 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U.2020.266)
Objaśnienie:
[1] GUS – Wybrane zagadnienia rynku pracy (dane dla 2019 r.) –
https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/wybrane-zagadnienia-rynku-pracy-dane-dla-2019-r-,9,8.html (dostęp w dniu 9 lutego 2021 r.).
[2] Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 grudnia 2020 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów (Dz.U. 2020. 2366).
[3] ZUS, Pytania i odpowiedzi – zgłaszanie do ZUS umów o dzieło – https://www.zus.pl/baza-wiedzy/katalog-uslug/karty-uslug-inne (dostęp w dniu 9 lutego 2021 r.)
Stan prawny na dzień 9 lutego 2021 roku
Wanda Książek
Artykuł gościnny
