Prawo podatkowe
Pomoc de minimis 2024 – wybrane zagadnienia (1)
Publikowany artykuł przedstawia wybrane zagadnienia z zakresu pomocy de minimis. W pierwszej części artykułu przedstawiamy ogólne informacje na temat regulacji prawnej, limitu oraz form i przeznaczenia pomocy de minimis.

Obraz autorstwa freepik
Pomoc de minimis [1] jest to szczególny rodzaj pomocy publicznej udzielanej przez państwo małym i średnim przedsiębiorcom. Nie jest na nią wymagana zgoda Komisji Europejskiej, ponieważ posiada określony limit kwotowy i nie narusza zasad konkurencji. Podlega natomiast monitorowaniu przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Pomocy de minimis mogą udzielać m.in. organy jednostek samorządu terytorialnego (marszałkowie województw, starostowie powiatów ,wójtowie gmin, burmistrzowie i prezydenci miast), organy podatkowe (urzędy skarbowe), Bank Gospodarstwa Krajowego, Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Nieco statystyki
Jak podaje UOKiK w wydanym Raporcie o pomocy de minimis w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2022 roku wartość pomocy de minimis udzielonej w 2022 roku w Polsce wyniosła 10 138,9 mln zł. Najwięcej pomocy otrzymali przedsiębiorcy działający w sektorze specjalistycznych robót budowlanych, (968,5 mln zł), handlu detalicznego z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi (755,8 mln zł) oraz handlu hurtowego z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi (719,1 mln zł). Ponad 97 % ogólnej wartości pomocy otrzymali przedsiębiorcy prywatni.
Pomoc de minimis – regulacja unijna
Od 1 stycznia 2024 r. zasady udzielania pomocy de minimis reguluje:
- Rozporządzenie Komisji (UE) 2023/2831 z dnia 13 grudnia 2023 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis (Dz. Urz. UE L, 2023/2831 z 15.12.2023)
- Rozporządzenie Komisji (UE) 2023/2832 z dnia 13 grudnia 2023 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis przyznawanej przedsiębiorstwom wykonującym usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym (Dz. Urz. UE L, 2023/2832 z 15.12.2023).
Niniejsze Rozporządzenia będą obowiązywać do dnia 31 grudnia 2030 r.
Ważne !
Rozporządzenie Komisji (UE) 2023/2831 nie obejmuje wszystkich sektorów gospodarki. Na podstawie jego art. 1 pomocy de minimis nie otrzymają m.in. przedsiębiorcy prowadzący działalność:
„a) (-) w zakresie produkcji podstawowej produktów rybołówstwa i akwakultury;
b) (-) w sektorze przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rybołówstwa i akwakultury, gdy kwotę pomocy ustalono na podstawie ceny lub ilości produktów nabytych lub wprowadzonych do obrotu;
c) (-) związaną z produkcją podstawową produktów rolnych; (…)”.
Limit pomocy de minimis – ile obecnie wynosi
W art. 3 ust. 2 Rozporządzenia Komisji (UE) 2023/2831 ustawodawca unijny zwiększył limit pomocy de minimis dla jednego przedsiębiorcy do kwoty 300 tys. EUR w okresie 3 lat . Z art. 3 ust. 5 powyższego Rozporządzenia wynika, że:
„Do celów stosowania pułapu określonego w ust. 2 pomoc wyraża się jako dotację pieniężną. Wszystkie podane wartości są wartościami brutto, tj. nie uwzględniają potrąceń z tytułu podatków ani innych opłat. (…)”.
UOKiK wyjaśnia, „(…) że obecnie do ustalania dostępnego przedsiębiorstwu limitu pomocy de minimis bierze się pod uwagę 3 minione lata, (…) jeśli na przykład pomoc de minimis była udzielona 5 stycznia 2024 r., uwzględnieniu podlegała pomoc de minimis i pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie udzielona przedsiębiorstwu począwszy od 5 stycznia 2021 r. do 5 stycznia 2024 r. włącznie” [2] .
Istotne!
W art. 11 ust. 3 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej ustawodawca podaje, że równowartość pomocy w euro ustala się według kursu średniego walut obcych, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w dniu udzielenia pomocy.
Udzielanie pomocy de minimis – w jakiej formie
Zasady i formy pomocy de minimis ustawodawca unijny podał w art. 4 Rozporządzenia 2023/2831. W ust. 1 podkreślił, że powinna być ona udzielana w formach „przejrzystych”, gdzie „(…) możliwe jest uprzednie dokładne obliczenie ekwiwalentu dotacji brutto bez konieczności przeprowadzania oceny ryzyka (…)”.
Należą do nich :
1) dotacje lub dopłaty do oprocentowania,
2) pożyczki,
3) dokapitalizowanie,
4) finasowanie inwestycji kapitałowych i quasi-kapitałowych,
5) gwarancja.
Na gruncie prawa polskiego szczegółowy sposób obliczania wartości pomocy publicznej udzielanej w różnych formach zawiera Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2004 r. ( t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 461) [3].
W Raporcie o pomocy de minimis w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2022 roku UOKiK przedstawia pełną listę form pomocy de minimis. Możemy do niej zaliczyć m.in.
„dotacje, dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych (bezpośrednio dla przedsiębiorców), zwolnienie z podatku, umorzenie w całości lub części zaległości podatkowej wraz z odsetkami ,umorzenie w całości lub części odsetek od zaległości podatkowej, umorzenie opłaty (składki, wpłaty), umorzenie kosztów egzekucyjnych, umorzenie kosztów procesu sądowego, odroczenie terminu zapłaty zaległości podatkowej lub zaległości, podatkowej wraz z odsetkami, rozłożenie na raty płatności podatku, poręczenia i gwarancje.”
Zobacz:
Rozporządzenie Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 17 kwietnia 2024 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis w ramach regionalnych programów na lata 2021–2027 (Dz.U. z 2024 r. poz. 598)
Pomoc de minimis – na co może być przeznaczona
W § 10 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 20 grudnia 2022 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis… (Dz.U.z 2022 r. poz. 2782) [4] ustawodawca podaje, że pomoc de minimis może być przeznaczona w szczególności na:
„1) pokrycie kosztów uczestnictwa w szkoleniu przedsiębiorcy lub personelu przedsiębiorstwa delegowanego na szkolenie, zgodnie z zakresem określonym w art. 31 ust. 3 rozporządzenia nr 651/2014, z wyłączeniem szkoleń, których obowiązek przeprowadzenia wynika z przepisów prawa krajowego;
2) pokrycie kosztów doradztwa lub innych usług o charakterze doradczym lub szkoleniowym wspierających rozwój przedsiębiorcy;
3) subsydiowanie zatrudnienia pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji, pracowników znajdujących się w bardzo niekorzystnej sytuacji (…);
4) doposażenie lub wyposażenie stanowiska pracy;
(…) 6) zakup środków trwałych w ramach projektu;
7) bezzwrotną pomoc finansową na rozpoczęcie działalności gospodarczej”.
Istotne!
W 2022 roku najwięcej pomocy de minimis zostało udzielone na podstawie:
- ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – co stanowiło 27,3 % pomocy de minimis udzielonej w tym roku,
- ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne – co stanowiło 21,0% pomocy de minimis udzielonej w tym roku,
- ustawy o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości – co stanowiło 4,5 proc. pomocy de minimis udzielonej w tym roku – podaje UOKiK w swoim Raporcie .
Z ostatniej chwili!
W dniu 8 sierpnia 2024 r. do Sejmu wpłynął Rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z udzielaniem pomocy de minimis. Niniejszy „projekt dotyczy dostosowania przepisów niektórych ustaw do zmian wynikających z wejścia w życie z dniem 1 stycznia 2024 r. rozporządzenia Komisji (UE) 2023/2831 oraz rozporządzenia Komisji (UE)
2023/2832 (…)”.
Źródło: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Raport o pomocy de minimis w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2022 roku, Warszawa, grudzień 2023 roku [w:] Raporty
Podstawa prawna:
- Art. 1, art. 3, art. 4 Rozporządzenia Komisji (UE) 2023/2831 z dnia 13 grudnia 2023 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis (Dz. Urz. UE L, 2023/2831 z 15.12.2023).
- Art. 2 pkt 10, art. 11 Ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 702).
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu obliczania wartości pomocy publicznej udzielanej w różnych formach ( t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 461) https://www.dziennikustaw.gov.pl/DU/2018/461
- § 10 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 20 grudnia 2022 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis oraz pomocy publicznej w ramach programów finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+) na lata 2021-2027 (Dz. U. z 2022 r. poz. 2782), zm.: Dz. U. z 2024 r. poz. 784).
Objaśnienie:
[1] Termin „de minimis” wywodzi się z reguły prawa rzymskiego „de minimis non curat lex” , która oznacza, że „prawo nie troszczy się o drobiazgi”.
[2] Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Nowe zasady pomocy de minimis (dostęp w dniu 2 września 2024 r.).
[3] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2004 r. : Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu obliczania wartości pomocy publicznej udzielanej w różnych formach (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 461)(dostęp w dniu 2 września 2024 r.).
[4] Rozporządzenie Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 20 grudnia 2022 r.: Rozporządzenie Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 20 grudnia 2022 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis oraz pomocy publicznej w ramach programów finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+) na lata 2021-2027 (Dz.U.z 2022 r. poz. 2782 )(dostęp w dniu 2 września 2024 r.).
Stan prawny na dzień 2 października 2024 roku
Małgorzata Gach, Wanda Książek