Sprzedaż udziału w spadku – skutki podatkowe

Image by freepik

Informacyjnie

W świetle art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a – c ) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT) odpłatne zbycie, nieruchomości stanowi źródło przychodu, jeżeli nie jest przedmiotem działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. W przypadku, gdy zostało dokonane po upływie pięciu lat od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie lub wybudowanie nie stanowi dla podatnika źródła przychodu podlegającemu opodatkowaniu PIT.

Spadkobiercy, którzy otrzymali  w spadku nieruchomość mogą ją sprzedać bez podatku, ponieważ pięcioletni okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę (art. 10 ust. 5  ustawy o PIT).

Sprawdź: Sprzedaż nieruchomości nabytej w drodze spadku – z podatkiem czy bez podatku?

Inaczej będzie, gdy spadkobierca chce zbyć otrzymany spadek

Jak wyjaśnia piśmiennictwo:

„Spadek jest majątkiem, który pozostawia po sobie spadkodawca, na który składa się przede wszystkim ogół jego praw i obowiązków (…). Na podstawie art. 1051 KC [1] dopuszczalne jest przeniesienie spadku lub jego ułamkowej części, a także udziału w spadku lub jego ułamkowej części. (…) Przedmiotem zbycia może być zarówno cały spadek (gdy dziedziczy go jeden spadkobierca), ułamkowa część spadku (gdy w takiej sytuacji jedyny spadkobierca postanawia zbyć jedynie określoną ułamkowo część spadku), udział w spadku (gdy przy wielości spadkobierców, jeden z nich zbywa swój udział) oraz część ułamkowa udziału (gdy w takiej sytuacji jeden ze współspadkobierców zbywa ułamkowo określoną część przypadającego mu udziału)” [2].  

W interpretacji indywidualnej wydanej w dniu 9 września 2024 r. (sygn. 0115-KDIT3.4011.562.2024.2.KP ) w zakresie skutków w podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w nieruchomości oraz udziałów w spółce kapitałowej nabytych jako udział w spadku Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) uznał:

„(…) klasyfikacja źródła przychodów w przypadku sprzedaży udziałów w spółce z o.o. to przychód z kapitałów pieniężnych – a nie jak Państwo wskazują przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle powyższego, w wyniku dokonanego 21 lutego 2024 r. odpłatnego zbycia 3/18 części jednego udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, po Państwa stronie powstał przychód zaliczany do źródła kapitały pieniężne (art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy) podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 30b ust. 1 ww. ustawy”.

Podatnik odwołał się do sądu administracyjnego

Wnioskodawca uważał, że

„(…) nie wystąpi konieczność odprowadzenia podatku dochodowego, czy też dalszego rozliczenia tych praw nabytych w PIT-38 oraz w PIT-39 albowiem małżonkowie zakupili spadek (udział w spadku wynoszący 1/3 po D.E.), a zatem weszli we wszelkie prawa i obowiązki spadkobiercy i zastosowanie będzie miał, z uwagi na zamianę spadkobierców art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) i art. 10 ust. 5 ustawy o PIT, a contrario art. 1051 oraz 1052 i 1053 Kodeksu Cywilnego art. 1051 oraz 1052 i 1053 Kodeksu Cywilnego, gdyż doszło do sukcesji uniwersalnej na skutek zawarcia umowy o zbycie udziału w spadku, a na osoby nabywające przeszły wszystkie prawa spadkobiercy, które by mu przysługiwały z tytułu spadkobrania”.

Stąd też podatnik nie zgodził się ze stanowiskiem organu skarbowego i zaskarżył wydana interpretację do WSA w Gliwicach .

Co orzekł sąd administracyjny

W dniu  1 kwietnia 2025 r. WSA w Gliwicach  rozpoznawał  sprawę ze skargi podatnika na interpretację indywidualną Dyrektora KIS z dnia 9 września 2024 r. (sygn. 0115-KDIT3.4011.562.2024.2.KP). W wyroku wydanym w dniu 14 kwietnia 2025 r. (sygn. akt I SA/Gl 1302/24) oddalił wniesioną skargę.

W uzasadnieniu wyroku WSA stwierdził:

• „(…) art. 10 ust. 5 u.p.d.o.f., który dotyczy odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych nabytych w drodze spadku”.
• „(…) Stosownie do art. 1052 § 1 k.c. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do zbycia spadku przenosi spadek na nabywcę, chyba że strony inaczej postanowiły. Na mocy art. 1053 k.c. nabywca spadku wstępuje w prawa i obowiązki spadkobiercy”.
• „(…) Na skutek nabycia udziału w spadku od spadkobiercy nabywca wstępuje we wszelkie prawa i obowiązki tego spadkobiercy. Regulacja zawarta w art. 10 ust. 5 u.p.d.o.f. przewiduje określoną preferencję podatkową, a więc objęta jest zakazem rozszerzającej interpretacji przesłanki: «nabycia w drodze spadku». Bezpodstawne jest twierdzenie, że ze względu na treść art. 1053 k.c. nabywca udziału w spadku (wchodząc w prawa i obowiązki spadkodawcy) uzyskuje uprawnienie do legitymowania się okresem posiadania nieruchomości wyznaczonym przez nabycie (lub wybudowanie) tej nieruchomości przez spadkodawcę osoby, która zbyła na jego rzecz udział w spadku. Jak słusznie przyjął organ interpretacyjny źródłem uprawnień skarżącego do nieruchomości nie jest dziedziczenie («droga spadku» wskazana w art. 10 ust. 5 u.p.d.o.f.), ale umowa cywilnoprawna dotycząca zakupu udziału w spadku z 19 lutego 2024 r.”.

Powyższy wyrok jest już prawomocny.

Podsumujmy …

Utrwalone orzecznictwo NSA potwierdza, że: „(…) pod pojęciem »nabycie w drodze spadku», należy rozumieć nabycie w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, (…)” [3].

Natomiast sprzedaż konkretnego składnika spadkowego np. udziału w nieruchomości, a  sprzedaż udziału w spadku (art. 1051 i następne k.c) to dwa różne  zdarzenia podatkowe.

Powyższe wynika z dyspozycji art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT zgodnie z którym źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.

Podstawa prawna:

• Art. 10 ust. 1 pkt 7, art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, art. 10 ust. 5,  art. 30b ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. , poz. 163).
• Art. 1051 Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061).

Objaśnienie

[1] Stosownie do art. 1051 Kodeksu cywilnego  spadkobierca, który spadek przyjął, może spadek ten zbyć w całości lub w części. To samo dotyczy zbycia udziału spadkowego.

[2] Tak Borysiak W. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Wyd. 33, Warszawa 2024 [w:] Kom. do art. 1051  k.c.

[3]  Tak NSA w uzasadnieniu wyroku z dnia 15 grudnia 2010 r. (sygn. akt  II FSK 1437/09, publ. Legalis) oraz z  dnia 6 czerwca 2013 r. (sygn. akt II FSK 1966/11, publ. Legalis).

Stan prawny na dzień 10 lipca 2025 roku

Małgorzata Gach, Wanda Książek