Możliwość odliczenia zbiórek publicznych i wpłat na pomoc Ukrainie od dochodu do opodatkowania.

Odliczenie zbiórek publicznych i wpłat na pomoc Ukrainie od podatku dochodowego

Art. 26 Ustawy z dnia 26 lipca  1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. 2022 poz. 138) wskazuje na to, jak należy obliczyć wysokość podatku oraz przedstawia katalog podstaw, po których spełnieniu podstawa podatku może zostać obniżona. Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. a) wskazanej ustawy podstawę obliczenia podatku można obliczyć po odliczeniu:

„darowizn przekazanych na cele: a) określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej równoważnym organizacjom określonym w przepisach publicznego, ustawy, lub regulujących działalność́ pożytku publicznego obowiązujących w innym niż̇ Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność́ pożytku publicznego w sferze zadań́ publicznych, realizującym te cele, z zastrzeżeniem ust. 6e, (…) – w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż̇ kwoty stanowiącej 6% dochodu.”

Oznacza to, że od podstawy obliczenia podatku (dochodu) można odliczyć darowizny, które są przekazane na cele wymienione w art. 4 Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz. U. 2021 poz. 2490) organizacjom pożytku publicznego oraz innym podmiotom (stowarzyszeniom, fundacjom) działającym na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Przykładowo więc ofiarowanie pieniędzy na rzecz zbiórek publicznych i wpłat na pomoc Ukrainie prowadzonych przez Polski Czerwony Krzyż oraz Polską Agencję Humanitarną mogą być odliczone od dochodu, natomiast kwoty przekazane na akcje prowadzone przez Narodowy Bank Ukrainy nie będą uwzględniane przy odliczeniu podatku. Ukraina nie jest niestety krajem Europejskiego Obszaru Gospodarczego, co ogranicza w pewnym zakresie pomoc.  Zaznaczyć też trzeba, że stowarzyszenia czy fundacje, na rzecz których możemy dokonać takich darowizn nie musza posiadać formalnego statusu OPP czyli organizacji pożytku publicznego.

Przepis powyższy nie daje zatem możliwości odliczenia od dochodu darowizny dokonanej bezpośrednio na rzecz określonej osoby fizycznej lub jej rodziny, obywatelom Ukrainy. Aby pomoc taka mogła zostać odliczona od dochodu do opodatkowania, powinna zostać wpłacona na rachunek, którejś ze wskazanych powyżej organizacji w tym fundacji i stowarzyszeń, jeśli to możliwe ze wskazaniem konkretnej osoby.

Zaznaczyć też trzeba, że ww. darowizna musi być dokonana na określone cele wymienione w art. 4 Ustawy o wolontariacie. Wśród tych przepisów wymieniono np. cele humanitarne czy też na rzecz ratownictwa i ochrony ludności lub też pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą.

Co można odliczyć w ramach darowizny?

Zgodnie z art. 888 Kodeksu Cywilnego:

„przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.”

Tak więc wpłaty na rachunki bankowe np. fundacji, stowarzyszeń, czy przekazanie środków w ramach np. zbiórki publicznej, którą zgodnie z art. 1 ust. 1 Ustawy z dnia 14 marca 2014 r. o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych (t.j. Dz. U. 2020 poz. 1672) rozumiemy jako:

„zbieranie ofiar w gotówce lub w naturze w miejscu publicznym na określony, zgodny z prawem cel pozostający w sferze zadań publicznych, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2020 r. poz. 1057), oraz na cele religijne”,

można będzie odliczyć od dochodu do opodatkowania, jeśli będą one spełniać opisane w artykule wymagania.

Ponadto darowizna przekazana na organizację spełniającą wymogi oraz na cel zgodny ze wskazanym w przedstawianej ustawie, powinna być w sposób należyty udokumentowana, aby umożliwić weryfikacje dokonanej darowizny – jej wysokość, cel i adresata.

W przypadku darowizn pieniężnych, winien to być co najmniej dowód wpłaty na konto obdarowanej organizacji. W przypadku pomocy rzeczowej dobrze byłoby posiadać krótką choćby umowę wskazującą na darczyńcę, obdarowanego, przedmiot darowizny, wartość darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu. Dokumenty te przydatne będą w przypadku ewentualnej kontroli podatkowej

Jak więc wynika z powyższego, darowizny dokonywane w związku z wojną na Ukrainie  przy zachowaniu przedstawionych reguł mogą zostać odliczone od dochodu opodatkowanego  PIT.

Źródła:

• Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r., (t.j. Dz. U. 2022 poz. 138),
• Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (t.j. Dz. U. 2020 poz. 1740),
• Ustawa o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych z dnia 14 marca 2014 r. (t.j. Dz. U. 2020 poz. 1672)

Stan prawny na dzień 22.03.2022

Małgorzata Gach

Estera Kukułka