Wyrok TK: Definicja budowli zawarta w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych jest niezgodna z Konstytucją

Poznajmy stan faktyczny wniesionej skargi konstytucyjnej

Podstawą wniesienia przez spółkę akcyjną skargi konstytucyjnej do Trybunału Konstytucyjnego było wystąpienie przez nią do burmistrza z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty podatku od nieruchomości za lata 2010-2015.

„Skarżąca jako podstawę przedmiotowego żądania wskazała m.in. nienależyte zakwalifikowanie, w złożonej przez Nią deklaracji dotyczącej opodatkowania podatkiem od nieruchomości, jako budowli obiektów, które jej zdaniem winny zostać opodatkowane jako budynki. Wskazała również nienależne wykazanie do opodatkowania podatkiem od nieruchomości użytków rolnych oraz nieużytków niezajętych na prowadzenie działalności gospodarczej, jak również wykazanie do opodatkowania jako budowli obiektów wcześniej zlikwidowanych. Burmistrz częściowo uwzględnił wniosek Skarżącej o stwierdzenie nadpłaty w podatku od nieruchomości”. Od decyzji burmistrza w zakresie odmowy stwierdzenia nadpłaty spółka odwołała się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Następnie wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, a po jej oddaleniu skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Niniejsza skarga po jej rozpoznaniu została także oddalona.

Spółka uważała, że „będące Jej własnością silosy (magazyny) posiadają wszystkie ustawowe cechy budynku, co powinno skutkować ustaleniem ich podstawy opodatkowania w oparciu o powierzchnię użytkową, tj. na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 2 u.p.o.l., a nie uznaniem ich za budowle i ustaleniem zawyżonej podstawy opodatkowania w oparciu o ich wartość początkową, tj. na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 3 tej ustawy” [1].

Co orzekł Trybunał Konstytucyjny ?

W wydanym wyroku Trybunał Konstytucyjny (TK) orzekł, że:

„I  Art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 70) jest niezgodny z art. 84 i art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

II  Przepis wymieniony w części I traci moc obowiązującą po upływie 18 (osiemnastu) miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej” [2] .

Jak wyjaśnił TK „problem konstytucyjny w sprawie dotyczył określenia przedmiotu podatku od nieruchomości w przypadku budowli na podstawie kryteriów niewyrażonych w przepisach ustawy o podatkach i opłatach lokalnych” [3].

Jaki przepis prawny zakwestionował Trybunał Konstytucyjny ?

Trybunał Konstytucyjny zakwestionował definicje budowli  zawartą w  art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych.

Zgodnie z jego treścią budowla jest to:

„obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem”.

Trybunał wyraził pogląd, że:

„elementy konstrukcji prawnej podatku, a w szczególności przedmiot opodatkowania, muszą wynikać z ustawy i być uregulowane na tyle precyzyjnie, aby podatnik wiedział czy ustawa łączy z dotyczącym go stanem faktycznym lub prawnym obowiązek podatkowy czy też nie”

Art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych:

„nie zawiera autonomicznej definicji legalnej budowli na potrzeby podatkowe, ale odsyła aż dwukrotnie do przepisów prawa budowlanego, a więc przepisów niepodatkowych”.

Powyższe:

„uniemożliwia podatnikom ustalenie na podstawie samych przepisów ustawy podatkowej czy należące do nich budowle są objęte podatkiem od nieruchomości czy też nie. Z tych powodów Trybunał uznał definicję legalną budowli na potrzeby podatku od nieruchomości za sprzeczną z podwyższonym standardem określoności prawa daninowego, wynikającym z art. 84 i art. 217 Konstytucji” [4].

Konieczna modyfikacja przepisów

Obowiązująca definicja budowli zawarta w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych  utraci obowiązująca moc prawną po upływie 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku.

Do tego czasu ustawodawca ma przygotować oraz wprowadzić definicję legalnej budowli na potrzeby określania przedmiotu podatku od nieruchomości – zadecydował TK. Podkreślił również, że wprowadzając nową definicję legalną budowli w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, która nie będzie odwoływała się do ustaw niepodatkowych, należy:

„również zmienić obowiązującą definicję legalną budynku, zawartą w art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, która również odwołuje się do « przepisów prawa budowlanego »” [5].

Źródło:

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego wydany w dniu 4 lipca 2023 r. (sygn. akt SK 14/21)

Objaśnienie:

[1] Trybunał Konstytucyjny: Komunikat prasowy przed ogłoszeniem wyroku TK , Definicja legalna budowli na potrzeby podatku od nieruchomości (SK 14/21) (dostęp w dniu 10 lipca 2023 roku)

[2] Wyrok TK z dnia 4 lipca 2023 r. (SK 14/21) został opublikowany w Dzienniku Ustaw RP pod pozycją 1313 (dostęp w dniu 10 lipca 2023 roku)

[3] Trybunał Konstytucyjny: Komunikat prasowy po ogłoszeniu wyroku TK , Definicja legalna budowli na potrzeby podatku od nieruchomości (SK 14/21) (dostęp w dniu 10 lipca 2023 r.)

[4] , [5] Tamże

Małgorzata Gach, Wanda Książek