Prawo spółek
Mandat członka zarządu – kiedy wygasa? Zmiana do KSH od 13.10.2022 r.
Mimo tego, że Kodeks spółek handlowych wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2001 r. jedną z kwestii budzących największe wątpliwości pozostawał sposób liczenia kadencji członków zarządu spółki. Przy czym problem ten był o tyle istotny, że mógł mieć w wielu przypadkach wpływ na istnienie w ogóle organu w postaci zarządu, czy też na ważność umów zawieranych przez zarząd w imieniu spółki. Problem ten nie dotyczył tylko zarządu lecz i rady nadzorczej, tak w spółkach z o.o. jak i akcyjnych.
Mandat członka zarządu – na czym polegał problem?
W pierwszym rzędzie konieczne jest rozróżnienie pomiędzy kadencją członka zarządu a mandatem. Nie są to pojęcia tożsame. Kadencja to okres na jaki dana osoba zostaje powołana do zarządu i jest on z góry znany. Mandat z kolei to umocowanie do wykonywania funkcji członka zarządu lub rady nadzorczej. Wbrew temu, co mogłoby się wydawać, okres trwania mandatu nie jest tożsamy z okresem kadencji. Bywa, że mandat trwał, mimo wygaśnięcia kadencji.
Problem podstawowy wynikał z tego, że zgodnie z art. 202 § 2) K.s.h. w przypadku kadencji trwających ponad rok mandat członka zarządu miał wygasać z dniem odbycia zgromadzenia wspólników (w przypadku spółek akcyjnych walnego zgromadzenia), zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu, chyba że umowa spółki stanowiła inaczej.
Wobec takiej redakcji przepisu zaistniały generalnie co najmniej dwie szkoły liczenia ww. terminów, tj. w szczególności „ostatniego pełnego roku obrotowego pełnienia funkcji”. Każda z tych szkół miała swoich zwolenników wśród przedstawicieli teorii prawa. Różnorakie były także orzeczenia SN.
Pierwsza z tych szkół prowadziła de facto do skrócenia kadencji członka organu, druga zaś do wydłużenia.
Zgodnie z pierwszą koncepcją jeśli zarząd był powołany np. w dniu 1.5.2011 na 3 letnią kadencję, to wedle tej koncepcji kadencja upłynęła z dniem 1.5.2014 roku.
Zgodnie z koncepcją wydłużającą istotne byłoby dopiero odbycie zwyczajnego zgromadzenia wspólników za rok 2014.
Za koncepcją prowadzącą do wydłużenia kadencji opowiedział się także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 listopada 2016 r. sygn. III CZP 72/16. SN uznał, że ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji, o którym mowa w art. 202 i 369 KSH, to ostatni rok, który rozpoczął się w czasie trwania kadencji danego członka organu spółki.
Mandat członka zarządu po zmianach od 13.10.2022 r.
Ostatecznie ustawodawca zdecydował się doprecyzować przepisy, skutkiem czego od 13.10.2022 r. podstawowy w tym zakresie przepis art. 202 § 2:
„W przypadku powołania członka zarządu na okres dłuższy niż rok, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Kadencję oblicza się w pełnych latach obrotowych, chyba że umowa spółki stanowi inaczej”.
W konsekwencji jeśli np. członek zarządu spółki z o.o. zostanie powołany do pełnienia funkcji w zarządzie np. w dniu 1 lipca 2022 r. na 3-letnią kadencję, to pierwszy rok pełnienia funkcji rozpocznie się od dnia 1 stycznia 2023 r. Kadencja tego członka zarządu wygaśnie zatem z końcem 3-go roku czyli z dniem 31 grudnia 2025 r., natomiast mandat – czyli umocowanie do występowania w imieniu spółki – wygaśnie z dniem odbycia zwyczajnego walnego zgromadzenia zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za 2025 r., tj. w 2026 r.
Stan na dzień 01.07.2022 r.
Małgorzata Gach
Kancelaria Radcy Prawnego Małgorzata Gach