Prawo spółek
Co to jest aport do spółki?
Aport do spółki to inaczej wkład niepieniężny. Pojęcie to jest najczęściej używane w kontekście pokrycia kapitału zakładowego w spółkach kapitałowych i przeciwstawiane pojęciu wkładu „pieniężnego”. Natomiast zaznaczyć trzeba, że wkłady niepieniężne (aporty) są także wnoszone do spółek prawa handlowego, a nawet do spółki cywilnej.
Różnice co do tego może być aportem
Prawnie istnieją pewne różnice co do tego co może być aportem do spółki osobowej (jawnej, komandytowej, partnerskiej czy komandytowo-akcyjnej) w stosunku do tego co może być wkładem niepieniężnym do spółki kapitałowej (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółki akcyjnej). W każdym jednak przypadku chodzi o to, aby spółka została wyposażona w składniki majątkowe, które będą służyły prowadzonej przez taki podmiot działalności gospodarczej. Składniki takie są wnoszone do spółek przez wspólników, którzy w zamian uzyskują zwykle dodatkowe akcje lub udziały, względnie w spółkach osobowych – większy udział w zysku.
Aport do spółki – co może nim być
Przepisy Kodeksu spółek handlowych precyzują, że aport do spółki kapitałowej nie może obejmować praw niezbywalnych (np. prawo dożywocia czy służebności osobiste), ani też świadczenia pracy czy też świadczenia usług.
Z kolei w przypadku aportu do spółek osobowych takich ograniczeń nie ma.
Aport do spółki – zdolność aportowa
Aby dany składnik majątkowy mógł być wniesiony do spółki jako aport – najpierw trzeba ustalić czy ma tzw. zdolność aportową. Jest wiele poglądów doktryny, które mówią co to jest zdolność aportowa, ale w skrócie można powiedzieć, że podstawowe kryteria zdolności aportowej to:
- kryterium możliwości oznaczenia, wycenienia wkładu i umieszczenia go w bilansie spółki jako aktywa (zdolność bilansowa);
- kryterium możliwości prawnego zadysponowania przedmiotem wkładu przez wspólnika na rzecz spółki (zbywalność prawa);
- kryterium przydatności i faktycznej dostępności wkładu dla spółki;
- kryterium możliwości wejścia wkładu do masy upadłościowej lub likwidacyjnej.
W konsekwencji aport do spółki (wkład niepieniężny) stanowić mogą bezdyskusyjnie:
- prawo własności nieruchomości, prawo wieczystego użytkowania gruntów, rzeczy ruchome,
- przedsiębiorstwo, zorganizowaną część przedsiębiorstwa,
- udziały, akcje, certyfikaty inwestycyjne; ogół praw i obowiązków w spółce osobowej,
- majątkowe prawa autorskie, wynalazki, wzory użytkowe i wzory przemysłowe, znaki towarowe i oznaczenia graficzne, topografie układów scalonych,
- wierzytelność, w tym także wobec spółki itp.
Orzecznictwo sądowe przyznaje także zdolność aportową takim składnikom majątkowym jak:
- weksel własny z poręczeniem wekslowym, indosowany in blanco (z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 1992 r., sygn. III CZP 52/92);
- prawo najmu lokalu użytkowego przysługujące najemcy (z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1993 r., III CZP 21/93).
Natomiast przedmiotem aportu nie mogą być:
- przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 (1) k.c. spółdzielni. W tym zakresie z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2001 r. (sygn. III CZP 44/00) wynika, że „Niedopuszczalne jest wniesienie przez spółdzielnię do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wkładu niepieniężnego w postaci jej przedsiębiorstwa (art. 55-1 k.c.), jeśli wyłącza to prowadzenie przez spółdzielnię statutowej działalności gospodarczej”.
- uprawnienie do otrzymania rekompensaty za mienie nieruchome pozostawione poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2001 r. (sygn. III CZP 3/01).
