Prawo spółek
Zaniżona cena sprzedaży udziałów lub akcji – wspólny problem sprzedawcy i kupującego
Sprzedając akcje lub udziały w spółce masz oczywiście nadzieję na to, że uzyskasz satysfakcjonującą cenę sprzedaży. Cena ta jest ustalana przez strony, a na jej wysokość mogą mieć wpływ różne okoliczności. Trzeba przy tym podkreślić, że zgodnie z zasadami wynikającymi z naszych ustaw podatkowych cena sprzedaży udziałów lub akcji powinna być rynkowa. Co jednak jeśli mamy do czynienia z zagadnieniem jakim jest zaniżona cena sprzedaży?
Zaniżona cena sprzedaży a sprzedający
Przepisy obu ustaw o podatkach dochodowych przewidują konieczność stosowania także w przypadku sprzedaży udziałów lub akcji takiej ceny, która odpowiadać ma generalnie cenom stosowanym w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.
Oczywiście w przypadku operacji na udziałach lub akcjach – poza akacjami notowanymi na giełdzie może być problem z obiektywnym ustaleniem wartości rynkowych.
Wyjątkiem mogą być sytuacje kiedy już wcześniej dokonywane były w porównywalnych warunkach operacje na ww. walorach, względnie jeśli podatnik dysponuje wyceną niezależnego podmiotu zajmującego się zawodowo taką działalnością. Dane z tych transakcji lub dokumentacji mogą pomóc przy ustaleniu wartości rynkowej udziałów lub akcji.
Uważać natomiast należy na sprzedaż po wartości nominalnej udziałów lub akcji lub też poniżej tej wartości – szczególnie jeśli sprzedaż dotyczy dochodowego podmiotu.
Pod kątem podatkowym, ważne jest natomiast, że jeśli organ podatkowy z jakichś przyczyn uzna, iż cena sprzedaży udziałów lub akcji jest zaniżona może wezwać podatnika do zmiany wysokości ceny albo wskazania przyczyn ustalenia ceny na określonym poziomie. W razie niesatysfakcjonującej odpowiedzi lub braku odpowiedzi albo też braku zmiany ceny sprzedaży – organ podatkowy ma prawo do ustalenia ceny z uwzględnieniem opinii biegłego. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający.
W takim stanie rzeczy liczyć się zatem należy z wydaniem decyzji określającej wysokość zaległości podatkowej w podatku dochodowym łącznie z odsetkami za zwłokę. Oczywiście nawet jeśli taka decyzja zostanie wydana nie należy się poddawać, tylko dalej walczyć.
Zaniżona cena sprzedaży a kupujący
W przypadku zaniżenia ceny sprzedaży udziałów lub akcji problem może się pojawić także po stronie kupującego (inwestora).
Różnica wartości może być bowiem potraktowana przez organy podatkowe jako przychód z tytułu częściowo nieodpłatnego świadczenia i opodatkowana podatkiem dochodowym.
Organy podatkowe mogą bowiem przyjąć w tym zakresie, że nabywca dokonując zakupu udziałów lub akcji zapłacił mniej, a zatem zaoszczędził na wydatku. W konsekwencji ów zaoszczędzony wydatek winien stanowić dla niego przychód do opodatkowania.
Podsumowując, ze względu na możliwe skutki podatkowe należy z uwagą określać cenę sprzedaży udziałów lub akcji – tak aby nie narazić się na negatywne skutki podatkowe. Dotyczy to zarówno sprzedającego jak i kupującego.